Οταν το πολιτικο συστημα συνομιλει (σοβαρα) για τον θεσμο του Ιεροδικη

Κόσμος πολύς μαζεύτηκε το απόγευμα της Δευτέρας στα γραφεία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών για να παρακολουθήσει την εκδήλωση του Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου με θέμα «Η Σαρία και ο Μουφτής υπό αμφισβήτηση», με ομιλητές τον βουλευτή Ροδόπης Ιλχάν Αχμέτ, τον πρώην πρόεδρο Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης, Κώστα Γούναρη, τον γενικό γραμματέα Θρησκευμάτων, Γιώργο Καλαντζή, τον επίκουρο καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Γιάννη Κτιστάκι και τον βουλευτή Ροδόπης, Μουσταφά Μουσταφά. Τη συζήτηση συντόνισε ο ομότιμος καθηγητής Χρήστος Ροζάκης. Ήταν εκεί ευάριθμοι εκπρόσωποι της κυβέρνησης και του πολιτικού κόσμου, όλων σχεδόν των πολιτικών αποχρώσεων. Παρόντες, μεταξύ άλλων ο νυν και ο πρώην υπουργός Παιδείας, Κωνσταντίνος Γαβρόγλου και Νίκος Φίλης, η πρώην αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Σία Αναγνωστοπούλου, η γενική γραμματέας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Μαρία Γιαννακάκη, ο πρώην σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών, Άγγελος Συρίγος, ο βουλευτής Ξάνθης, Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, ο δικηγόρος Ξάνθης, Στέργιος Γιαλάογλου.
 
Κοινό συμπέρασμα από τις τοποθετήσεις των ομιλητών δεν υπήρξε. Μένει η εντύπωση ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε πάνω στο θέμα της αφαίρεσης των δικαστικών αρμοδιοτήτων του Μουφτή- ιεροδίκη στη Θράκη. Ακούστηκαν όμως πολλές παραλλαγές απόψεων πάνω στο ζήτημα. Από την άμεση και πλήρη κατάργηση του θεσμού, όπως αυτή εκφράστηκε από τους Κώστα Γούναρη, Γιάννη Κτιστάκι και τον βουλευτή Ροδόπης του ΣΥΡΙΖΑ,  Μουσταφά Μουσταφά, μέχρι και την άποψη για την αναγνώριση των αρμοδιοτήτων του Ιεροδίκη στα πρόσωπα των εκλεγμένων Μουφτήδων, που δεν αναγνωρίζονται παρόλα αυτά από την ελληνική πολιτεία, την οποία στήριξε ο βουλευτής Ξάνθης του ΣΥΡΙΖΑ, Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, αλλά και τη θέση του βουλευτή Ροδόπης της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Ιλχάν Αχμέτ περί «συντρέχουσας αρμοδιότητας» και για πιθανό τοπικό δημοψήφισμα ώστε να εκφράσει άποψη επί του θέματος το σύνολο της μειονοτικής κοινωνίας της Θράκης.                    
       
Εντύπωση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, όπως εκφράστηκε από τις τοποθετήσεις των Κωνσταντίνου Γραβρόγλου και Γιώργο Καλαντζή, γενικού γραμματέα θρησκευμάτων, τηρεί μια στάση περισσότερο διαλλακτική και λιγότερο απόλυτη επί του δικαστικών αρμοδιοτήτων του Μουφτή, προτιμώντας να μιλήσει για διάλογο και με τη μειονότητα και τους φορείς της ώστε να δοθεί δυνατότητα  για αποφάσεις που θα γίνουν ευρέως αποδεκτές και δεν θα διχάσουν την κοινωνία.
 
Μετά από ενδελεχή δημοσιογραφική έρευνα, σας παρουσιάζω μια ευρεία γκάμα απόψεων που διατυπώθηκαν την Δευτέρα στον ΔΣΑ για την Σαρία και αφήνω σε σας τα συμπεράσματα από τον διάλογο που αναπτύσσεται…              

Μουσταφά Μουσταφά: «Ώριμες οι συνθήκες για άμεση κατάργηση της Σαρίας στην Θράκη»    

«Θεωρώ ότι είναι ένα ώριμο αίτημα η κατάργηση των δικαστικών αρμοδιοτήτων του Μουφτή και τυχόν απόψεις περί ιδιαιτερότητας, περί σεβασμού, περί εθιμικού δικαίου, κεκτημένου δικαιώματος, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, γιατί δεν βοηθούν στον εκσυγχρονισμό και στην χειραφέτηση της μειονότητας από τα βαρίδια του παρελθόντος και δεν δίνουν απαντήσεις και στα σύγχρονα προβλήματα που αναφύονται κάθε τόσο και στις ανθρώπινες σχέσεις.
 
Η κυβέρνηση διά των εκπροσώπων της που ήταν παρόντες στην συζήτηση, εξέφρασε την άποψη ότι με νηφαλιότητα και με διάλογο πρέπει να προχωρήσουμε μερικά βήματα, γιατί υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στην απονομή της δικαιοσύνης και στο οικογενειακό και στο κληρονομικό δίκαιο, ειδικά για τις γυναίκες και τα παιδιά.
 
Θεωρώ, ότι σε μερικά ζητήματα η κοινωνία μας είναι πολύ πιο μπροστά και αν υπήρχε η δυνατότητα πραγματικά πληρέστερης έκφρασης, ίσως θα είχαμε και εκπλήξεις.
 
Πέρα από εκεί, όλο και περισσότερα παιδιά παντρεύονται με πολιτικό γάμο, από χρόνια υπάρχει ο θεσμός της δημόσιας διαθήκης που τον χρησιμοποιούν οι πολίτες της μειονότητας. Νομίζω ότι ωρίμασαν οι συνθήκες για να προχωρήσουμε χωρίς αστερίσκους και πισωγυρίσματα».

Ιλχάν Αχμέτ «Υπέρ της συντρέχουσας αρμοδιότητας και κατά της πλήρους κατάργησης του Ιεροδικείου»    

«Τάσσομαι υπέρ της συντρέχουσας αρμοδιότητας, της δικονομικής ενίσχυσης του ιεροδικείου για την ασφάλεια του δικαίου και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προστασία διαδίκων. Εάν η κυβέρνηση θέλει να προβεί σε πλήρη κατάργηση, θέτω πρόταση για διεξαγωγή τοπικού δημοψηφίσματος ώστε να αποφασίσει η ίδια η μειονότητα, δημοκρατικά και ελεύθερα.     
 
Σύμφωνα με τα άρθρα 42 παρ. 1 και 45 της Συνθήκης της Λωζάννης, η Ελλάδα δεσμεύεται να σεβαστεί τα έθιμα που απορρέουν από συγκεκριμένες θρησκευτικές πρακτικές. Η απονομή σε ειδικό όργανο δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων που να εμπίπτουν σε αυτές τις θρησκευτικές πρακτικές, δεν φαίνεται να απαγορεύεται άμεσα από τη διάταξη αυτή.
 
Όμως σύμφωνα με το εδάφιο β΄ της διάταξης, ο τρόπος εφαρμογής του περιεχομένου της είναι αντικείμενο επεξεργασίας μικτής επιτροπής, από την Κυβέρνηση και αντιπροσωπεία της μειονότητας. Η Ελληνική Κυβέρνηση προτίμησε τελικά να διατηρήσει σε ισχύ το προηγούμενο καθεστώς των μουσουλμανικών δικαστηρίων.
 
Ο Νόμος 1920/1991 «Περί Μουσουλμάνων Θρησκευτικών Λειτουργών» ρυθμίζει ειδικά το νομικό καθεστώς που διέπει τη θέση του Μουφτή. Αντικατέστησε τον Ν. 2345/1920, προκάλεσε  πολλές αντιδράσεις από πλευράς της  μειονότητας, ιδιαίτερα όσον αφορά στη θεσμοθέτηση του διορισμού (αντί της εκλογής ) του Μουφτή.
 
Επειδή μια τέτοια μονομερής νομοθετική ενέργεια κατάργησης του θρησκευτικού δικαίου των μουσουλμάνων της Θράκης συνιστά παραβίαση του άρθρου 42 παρ. 2 της Συνθήκης της Λωζάννης, το οποίο προβλέπει τη συμμετοχή ειδικής επιτροπής αντιπροσώπων της Μειονότητας σε αποφάσεις που αφορούν την επεξεργασία μέτρων σχετικά με την οικογενειακή ή προσωπική κατάσταση τους και επειδή η μακρόχρονη εφαρμογή του Ιερού Νόμου στη Θράκη, πλέον αποτελεί μια βαθιά ριζωμένη πρακτική και αποτελεί το πιο σημαντικό έθιμο και παρά την ύπαρξη σπουδαίων νομικών προβλημάτων στην εφαρμογή του Ιερού Νόμου, η μειονότητα ακόμα εκδηλώνει μεγάλο σεβασμό σε αυτό το θεσμό επιλέγοντας με μια συντριπτική πλειοψηφία το θρησκευτικό γάμο αντί του πολιτικού γάμου.
 
Θα μπορούσε να θεσμοθετηθεί νομοθετικά άμεσα η συντρέχουσα  αρμοδιότητα του Μουφτή, με εφαρμογή της διάταξης ουσιαστικού εθιμικού ισλαμικού δικαίου  σε σχέση με τα τακτικά δικαστήρια που θα εφάρμοζαν διατάξεις ΑΚ, με νομοθετική όμως καταχώριση  ότι σε περίπτωση διαφωνίας των διαδίκων ως προς το εφαρμοστέο δίκαιο, θα  υπερισχύει η αρμοδιότητα του Μουφτή.
 
Εάν θελήσει ο νομοθέτης να υπερισχύσει σε περίπτωση διαφωνίας των  διαδίκων η αρμοδιότητα των τακτικών δικαστηρίων, τότε πρέπει περί αυτού να γνωμοδοτήσει  η αρμόδια επιτροπή του άρθρου 42 παρ 2 της Συνθήκης της Λωζάννης για τις όποιες μεταβολές πραγμάτων έχουν συντελεστεί στην κοινωνία.  
 
Τέλος, ο ιεροδίκης θα πρέπει να έχει νομική μόρφωση αντίστοιχη με των τακτικών δικαστών. Η κωδικοποίηση και η συστηματική μελέτη του Ιερού Νόμου είναι απαραίτητη, όχι μόνο για τη διασφάλιση της απονομής της δικαιοσύνης, αλλά κυρίως για την κατανόηση και την εφαρμογή κανόνων δικαίου στην ελληνική έννομη τάξη, όχι σαν να πρόκειται ξένο σώμα, παρά ως sui generis δίκαιο, χωρίς να αντίκειται σε θεμελιώδεις αρχές προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων και παράλληλα αποσκοπώντας στη διατήρηση των θρησκευτικών και πολιτισμικών διακριτικών χαρακτηριστικών της μειονότητας». 

Γιάννης Κτιστάκις «Η χειραφέτηση της μειονότητας περνάει από την κατάργηση του αναχρονιστικού θεσμού της Σαρίας»  

«Είναι μονόδρομος η χειραφέτηση της μειονότητας και η χειραφέτηση της μειονότητας περνάει μέσα από την κατάργηση αναχρονιστικών θεσμών όπως η Σαρία και ο Μουφτής ιεροδίκης.
 
Μιλώ για χειραφέτηση της μειονότητας από τα όργανα του ελληνικού ΥΠΕΞ, από τους μυστικούς πράκτορες, από τους ΑΝΕΛ, που κάνουν κουμάντο στη Θράκη, από όλους αυτούς που το παίζουν πατριώτες και δεν έχουν κανένα λόγο να ασχολούνται με την μειονότητα. Ταυτόχρονα και από το τουρκικό ΥΠΕΞ και το προξενείο που επιδιώκουν για λογαριασμό του τουρκικού εθνικισμού να χειραγωγήσουν και αυτοί την μειονότητα.
 
Ο βασικότερος τρόπος χειραφέτησης είναι να σταματήσει να υπάρχει κάποιος δικαστής- και μάλιστα δοτός δικαστής- πάνω από το κεφάλι της μειονότητας.
Τα μεταβατικά στάδια είναι εκ του πονηρού. Όταν το ελληνικό κράτος μιλάει για διάλογο, το λένε υποκριτικά γιατί για κανένα άλλο ζήτημα δεν έκαναν διάλογο.
Οι ίδιοι οι γενικοί γραμματείς που μίλησαν στην εκδήλωση ή άλλα όργανα της πολιτείας, δεν έκαναν ποτέ διάλογο με τη μειονότητα για οποιοδήποτε ζήτημα.
Και γιατί να γίνει επ’ αυτού διάλογος από τη στιγμή που αφορά ανθρώπινα δικαιώματα της μειονότητας; Έγινε διάλογος όταν καταργήθηκε η προίκα, όταν άλλαξε το Οικογενειακό Δίκαιο, όταν το 1952 ψήφισαν για πρώτη φορά οι Ελληνίδες, όταν από 21 ετών άρχισαν τα παιδιά να ψηφίζουν στα 18; Που αναφέρεται ότι χρειάζεται διάλογος για να αποδοθούν στους πολίτες τα συνταγματικά τους δικαιώματα;».   

Στέργιος Γιαλάογλου «Δεν μπορούμε να αποφασίζουμε και να διατάζουμε την κατάργηση της Σαρίας» 

«Ήταν η πιο ενδιαφέρουσα εκδήλωση που έχω συμμετάσχει και η πρώτη που έγινε με πολύ ουσιαστικό διάλογο, πολύ καίριες τοποθετήσεις και ομολογώ ότι αισθάνθηκα βολικά γιατί για πρώτη φορά ενσκήψαμε στο πρόβλημα ανεξάρτητα από το πού ξεκινάει ο καθένας.
 
Η εκτίμησή μου είναι ότι είμαστε ακόμα πάρα πολύ μακριά από την επίλυση του θέματος του Ιεροδίκη γιατί δεν έχει ωριμάσει ακόμα η αντίληψη ότι εδώ δεν πάμε με το πνεύμα ότι αποφασίζουμε και διατάσσουμε την κατάργηση της Σαρίας, επειδή κάποιος θεωρεί ότι αυτή είναι ένα νομοθετικό σύστημα ξεπερασμένο και παρωχημένο.
 
Αυτό που και εγώ τόνισα στην δική μου τοποθέτηση και προσπάθησα να θίξω είναι ότι οφείλουμε σεβασμό στην μειονότητα η οποία έχει γαλουχήσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια σχέσεις αλληλοεκτίμησης και αλληλοσεβασμού με την πλειονότητα.

Η άσκηση αυτού του δικαιϊκού συστήματος, για μένα προσωπικά είναι ζήτημα εκσυγχρονισμού της κάθε Μουφτείας. Δηλαδή, η υποβάθμιση του ρόλου του Μουφτή με ευθύνη της ελληνικής πολιτείας εδώ και χρόνια και η απαξιωμένη από υπαλλήλους και επιστημονικό προσωπικό εικόνα της Μουφτείας, είναι αυτή που έχει δημιουργήσει το να μιλάμε για την Σαρία σαν να είναι κάτι τελείως αποκρουστικό. Είναι λάθος, εντύπωση αυτό. Ζήτησα να λειτουργήσουμε με κατανόηση και σεβασμό και να λάβουμε υπόψη την άποψη της μειονότητας που εγώ την κατέθεσα χωρίς φόβο και πάθος. Είπα ότι η πλειοψηφία της μειονότητας δεν επιθυμεί την κατάργηση της Σαρίας.
 
Τη πιο σωστή άποψη εξέφρασε κατά την άποψή μου ο Ιλχάν Αχμέτ, ο οποίος μίλησε για την συντρέχουσα αρμοδιότητα. Γιατί μπορούμε να θεσμοθετήσουμε την συντρέχουσα αρμοδιότητα και εφόσον οι σύζυγοι, επιθυμούν να υπαχθούν στον ΑΚ, να υπάγονται στον ΑΚ. Αν και έστω όμως ένα από τα δύο μέρη, επιθυμεί να υπαχθεί στο καθεστώς της Σαρία, να υπάρχει αρμοδιότητα του Μουφτή. Αυτό, λοιπόν παρατήρησέ το σε βάθος 15ετίας και όταν μετά, πλέον αποδείξεις με τεκμήρια ότι πλέον η πλειοψηφία της μειονότητας, έχει αποδεχθεί τον εκσυγχρονισμό του συστήματος, τότε άλλαξέ το.  Πάντως αυτό δεν μπορεί να γίνει τώρα!
 
Ουσιαστικά αυτή την στιγμή εφαρμόζεται ένα εθιμικό δίκαιο που δεν είναι καν η Σαρία, όπως λέγεται. Ο κάθε Μουφτής κάνει ό,τι θέλει, χωρίς κανείς να τον ελέγχει, δεν καταγράφονται οι αποφάσεις, δεν υπάρχει πρωτόκολλο, δεν υπάρχει επιστημονικό προσωπικό σε κάθε Μουφτεία. Αν υπήρχαν δικηγόροι, να επεξεργάζονται τις αποφάσεις, δεν θα είχαμε διαμορφωμένη νομολογία, δεν θα εξελίσσονταν το σύστημα της Σαρίας;».  Δ.Δ.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.