Ο Πασχαλης Κιτρομηλιδης, μιλωντας για διαφωτισμο, εφερε την Κομοτηνη στην Πανεπιστημιουπολη

«Ο νεοελληνικός διαφωτισμός κρίσιμη στιγμή στην ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος»

Μια από τις ενδιαφέρουσες στιγμές της σχέσης κοινωνίας και Πανεπιστημίου, ζήσαμε χθες, όταν στην αίθουσα συνεδριάσεων του τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας, σημειώθηκε το αδιαχώρητο από μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές του ΤΕΦ και του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας, συμπολίτες από την Κομοτηνή κυρίως, αλλά και την Ξάνθη και την Καβάλα, προκειμένου ν’ ακούσουν τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Πασχάλη Κιτρομηλίδη, να παρουσιάζει το φαινόμενο του νεοελληνικού διαφωτισμού και τις προοπτικές του. Μια από τις ενδιαφέρουσες στιγμές, καθότι παραπέμπει στις δυνατότητες της δια βίου εκπαίδευσης που ανοίγονται στους πολίτες της Θράκης, όταν αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι στο Δημοκρίτειο έχουν αναρίθμητες ευκαιρίες να συμπληρώσουν και να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους.
 

Φοιτητές και κοινό καλωσόρισε η πρόεδρος του ΤΕΦ, καθηγήτρια γλωσσολογίας κ. Ζωή Γαβριηλίδου, παρουσία του κοσμήτορα της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών κ. Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, του προέδρου του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας κ. Εμμανουήλ Βαρβούνη και μεγάλου αριθμού εκ των μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού των τμημάτων.
 
Τον προσκεκλημένο καθηγητή ανέλαβε να συστήσει στους παρόντες, ο αναπληρωτής καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας, κ. Νίκος Μαυρέλος, ο οποίος εστίασε και στην καταγωγή του ομιλητή από την Κύπρο, «που του έδωσε τη δυνατότητα, ως μικρή χώρα, να σκεφθεί διαφορετικά». Ο κ. Μαυρέλος, αναφέροντας ότι θα μπορούσε να μιλάει επί ώρες για το επιστημονικό έργο του προσκεκλημένου καθηγητή, και μεταφέροντας ότι, και μέσω του έργου του κ. Κιτρομηλίδη, ο διαφωτισμός ως πνευματικό φαινόμενο «φαίνεται να έχει ακόμη ψωμί», επέλεξε να αναφερθεί, παραδίδοντάς του τον λόγο, στις μελέτες του για τον Ιώσηπο Μοισιόδακα και τον Ρήγα Βελεστινλή. 

Πασχάλης Κιτρομηλίδης «Ο νεοελληνικός διαφωτισμός δεν είναι ξεκομμένος από την παλαιότερη παράδοση της ελληνικής φιλοσοφίας» 

Ο κ. Κιτρομηλίδης ανέφερε ότι θα εστιάσει σε κάποιες από τις όψεις του φαινομένου του νεοελληνικού διαφωτισμού, ο οποίος συχνά έγινε αντικείμενο παρανοήσεων και πολεμικής και δέχθηκε μύδρους ιδεολογικών αντιθέσεων, εξ αιτίας του γεγονότος ότι «είναι πνευματικό φαινόμενο πολύμορφο και πολυμερές», διασαφηνίζοντας ότι «ο νεοελληνικός διαφωτισμός(ν.δ.) δεν είναι ξεκομμένος από την παλιότερη παράδοση της ελληνικής φιλοσοφίας, και, κυρίως, το χριστιανικό παρελθόν, ενώ προσπάθησε να ενσωματώσει και το προχριστιανικό παρελθόν».
 

Στη συνέχεια άσκησε κριτική σε όσους επιχειρούν να τον αντιμετωπίσουν ξεκομμένα από τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό, καθώς και να τον ταυτίσουν με τον ελλαδικό χώρο, αφού ο όρος νεοελληνικός διαφωτισμός αφορά στο σύνολο του χώρου της νοτιανατολικής Ευρώπης, τον βαλκανικό χώρο, καθώς και τις διασπορές των Ελλήνων στον χώρο της Γηραιάς Ηπείρου, και όχι μόνον.
 
Συνεχίζοντας για τη σημασία του φαινομένου του νεοελληνικού διαφωτισμού, τον χαρακτήρισε κρίσιμη στιγμή στην ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος, αφού, μέσω αυτού, «έχουμε την πρώτη εξακτίνωση ιδεών του Ευρωπαϊκού Κέντρου (Παρίσι, Άμστερνταμ, Εδιμβούργο), και μια από τις πρώτες μεταγγίσεις της νεωτερικότητας, στο νοτιοανατολικό ευρωπαϊκό χώρο».
 
Όσον αφορά στον χώρο της νεοελληνικής παιδείας, ο κ. Κιτρομηλίδης εστίασε στα γεγονότα της εκκοσμίκευσης της παιδείας και του εξορθολογισμού που υιοθετήθηκαν σ’ αυτήν, μέσω της μετακένωσης του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, καθώς και στη στροφή της προς τα δυτικά ευρωπαϊκά πρότυπα, εμμένοντας «στην αξία της απελευθέρωσης της σκέψης από την τυραννίδα του Αριστοτελισμού», και τη μετάβαση από τη στερεότυπη μελέτη του αρχαίου ελληνικού κόσμου, «από τη γραμματική», όπως είπε, «στις ιδέες».
 
Ακολούθως, αναφέρθηκε στο εύρος των φορέων του ν.δ., μεταξύ των οποίων και πολλοί κληρικοί, καθώς και στο πρόβλημα της μεθόδου που υιοθετείται στη μελέτη του φαινομένου, και την ανάγκη καταφυγής στις πηγές.
 

Ο ίδιος αναφέρθηκε αναλυτικά στις προσωπικές του επιστημονικές «περιπέτειες», με την έκδοση των σωζομένων απάντων του Ρήγα Βελεστινλή, από το ελληνικό Κοινοβούλιο, προέδρου όντος του Αποστόλου Κακλαμάνη, στην «περιπέτειά του» με το σύγγραμμα «Περί  Θεοκρατίας» του Χριστοδούλου εξ Ακαρνανίας (Παμπλέκη), καθώς και στις «Σημειώσεις εις το Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος» του Αδαμαντίου Κοραή.
 
Στην ενότητα του λόγου του περί της μεθόδου και της ανάγκης μελέτης των πηγών, ανέδειξε ένα ακόμη ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα, αυτό του συνδυασμού τους με τα συμφραζόμενα των υπό μελέτη κειμένων, εξηγώντας πως με τα χρόνια στο σύγγραμμα «Πραγματεία περί παίδων αγωγής ή Παιδαγωγία» του Ιωσήπου Μοισιόδακα, για το οποίο παλιότερα πίστευαν ότι είναι μετάφραση (εισαγωγή) στην ελληνική γραμματεία των ιδεών του John Lock, τελικά απεδείχθη ότι ο Ιώσηπος Μοισίοδαξ είχε στο νου και το «Περί παίδων αγωγής» του Ιωάννου Χρυσοστόμου.
 
Όσα όμως προαναφέρθηκαν στοιχεία, μόνον από την εισήγηση του κ. Πασχάλη Κιτρομηλίδη είναι, εντούτοις ευελπιστούμε ότι δίνουν το στίγμα μιας εκδήλωσης πολλών πνευματικών gigabytes.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.