Ινστιτουτο Πομακικων Μελετων ιδρυεται στο ΔΠΘ

Ιδιαίτερα πολυσυλλεκτική ήταν η εναρκτήρια συνεδρία του Συνεδρίου, μιας και σε αυτήν επιστήμονες από διάφορες ειδικότητες προσπάθησαν να δώσουν το στίγμα του πού βρίσκεται σήμερα η μελέτη της πληθυσμιακής ομάδας των Πομάκων.
 
Το συνέδριο άνοιξε ο πρύτανης του ΔΠΘ κ. Αθανάσιος Καραμπίνης, σημειώνοντας πως το Πανεπιστήμιο πήρε την πρωτοβουλία αυτή γιατί «θα πρέπει με νηφαλιότητα, επιστημονική ακεραιότητα και ακαδημαϊκότητα να κουβεντιάσουμε για πάρα πολλά θέματα που απασχολούν την περιοχή». Αυτά αφορούν στα προβλήματα που συναντώνται και στις μειονότητες, για την εκπαίδευση τους, για την ιστορία, ώστε να αναδειχθεί η αλήθεια και το πανεπιστήμιο να βοηθήσει και να αποκατασταθούν στρεβλώσεις που έχουν γίνει σε βάρος της Θράκης στη σωστή τους βάση.
 
Το πανεπιστήμιο, μετά την ίδρυση του Ινστιτούτου Θρακικών Ερευνών, συνεχίζει τις πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση με το συνέδριο αυτό, ελπίζοντας πως θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για τη διερεύνηση και την έρευνα γενικότερα μιας μειονότητας που δεν απαντάται μόνο στην Ελλάδα αλλά και άλλες χώρες, ενώ θα υπάρξουν και άλλα συνέδρια που αφορούν τη Θράκη. 

Στήριξη από τα βραβεία Giuseppe Sciacca 

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα των διεθνών βραβείων Giuseppe Sciacca, με το παρών να δίνει η Γενική Γραμματέας κ. Βίκυ Μπαφατάκη, που τόνισε πως ο οργανισμός συμμετείχε θεωρώντας πως είναι σημαντικό επιστήμονες να ενώνονται και να φωτίζουν άγνωστες πτυχές.  «Πέρα από προκαταλήψεις πέρα από ταμπού, είναι πολύ σημαντικό να ενωθεί ο κόσμος, μέσα από διεπιστημονικά μονοπάτια, να γνωρίσουμε την κουλτούρα, την γαστρονομία και τις συνήθειες των Πομάκων, και να δώσουμε ένα μήνυμα για την αρμονική συνύπαρξη αυτών των ιδιότυπων ανθρώπων στο ελληνικό γίγνεσθαι» τόνισε. 

Γενετικές ομοιότητες των Πομάκων με Βουλγαρικούς και Ελληνικούς πληθυσμούς 

Η πρώτη ομιλήτρια στην εναρκτήρια συνεδρία ήταν η κ. Sawsan Khdair, που μίλησε για τις καταβολές των Πομάκων και τη γενετική τους σχέση με άλλους Μεσογειακούς Πληθυσμούς, με βάση μελέτη που για πρώτη φορά επέτρεψε την περιγραφή της διασποράς HLA αλλήλιων σε ένα κλειστό πληθυσμό Πομάκων, με την ανάλυση να δείχνει πως οι πληθυσμοί που είναι γενετικά πλησιέστεροι στους Ελληνικούς και Βουλγαρικούς πληθυσμούς, ενώ το ανοσογενετικό προφίλ των Πομάκων είναι χαρακτηριστικό Καυκάσιων πληθυσμών. 

Βαλκανικός πληθυσμός που κατάγεται από γηγενή φύλα οι Πομάκοι 

Στη γενετική κληρονομιά των Πομάκων αναφέρθηκε ο κ. Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, ομότιμος καθηγητής γενετικής του ΑΠΘ, χρησιμοποιώντας μελέτες που έχουν γίνει χρησιμοποιώντας το DNA του πληθυσμού των Πομάκων τόσο της Ροδόπης όσο και της Ξάνθης.
 
Ο κ. Τριανταφυλλίδης σημείωσε πως τα πολλαπλά γενετικά στοιχεία δείχνουν πως η γενετική καταγωγή των Πομάκων τους κατατάσσει σε βαλκανικούς πληθυσμούς, καταρρίπτοντας την άποψη που εκφέρεται από πλευρά τούρκων επιστημόνων για την τουρκογενή προέλευση τους.
 

Έτσι πρόκειται σαφώς για Βαλκανικό πληθυσμό, ενώ καταρρίπτεται και η βουλγαρική θεωρία για σλαβική καταγωγή των Πομάκων, μιας και αυτοί έχουν μια χαρακτηριστική αιματολογική ομάδα που έχει δημιουργηθεί πριν από 2.000 χρόνια, ενώ είναι ένας ενδογαμικός πληθυσμός, λόγω των αιώνων απομόνωσής τους.
 
Το DNA τους έχει συγκριθεί με το ελληνικό, σε μια μελέτη που περιλάμβανε και το γενετικό υλικό των κατοίκων των Ανωγείων της Κρήτης, μιας άλλης απομονωμένης πληθυσμιακής ομάδας, και οι δύο ομάδες βρίσκονται σε διαφορετικά άκρα της γενετικής σύστασης του ελληνικού πληθυσμού. «Με βάση αυτά τα στοιχεία αποδεικνύεται ότι οι Πομάκοι είναι ένας βαλκανικός πληθυσμός, που κατάγεται από γηγενή φύλα που ζούσαν σε αυτή την περιοχή» σημείωσε. 

Έθιμα από την αρχαιότητα διατηρούνται στους Πομάκους 

Για τη Ροδόπη από την εγκατάσταση των θρακικών φύλων ως τα χρόνια της παρουσίας των Πομάκων μίλησε ο Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων κ. Διαμαντής Τριαντάφυλλος.
 
Οι πρώτες εγκαταστάσεις που έχουν γίνει γνωστές, τόνισε, είναι της ύστερης εποχής του Χαλκού και της πρώιμης εποχής του Σιδήρου, κάτι που γνωρίζουμε από την κεραμική που έχει βρεθεί σε πολλά σημεία της Ροδόπης, από Θρακικά φύλα που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή γύρω στο 1050 π.Χ. μια εποχή από την οποία έχουμε διάφορα μνημεία, οχυρωματικά έργα, χώρους ιερών με λαξεύματα, με βραχογραφίες κοιλότητες, ενώ η ζωή συνεχίζεται και στα κλασικά χρόνια.
 

Στην εποχή εκείνη ανάγονται πολλοί θησαυροί νομισμάτων που έχουν εντοπιστεί, που δείχνουν το εμπόριο μεταξύ των Ελλήνων αποίκων στις παραθαλάσσιες πόλεις και των Θρακών, ενώ στα Ρωμαϊκά χρόνια εντοπίζουμε τη λατρεία του ήρωα Ιππέα, του Μίθρα στην περιοχή της Ξάνθης, που έχουν αφήσει ακόμα κατάλοιπα, σε μορφή παραδόσεων, στους Πομάκους.
 
Τέλος από τη βυζαντινή περίοδο, παρουσίασε ένα φρούριο στο οποίο έγινε έρευνα και διαπιστώθηκε ότι υπάρχει συνέχεια από τον 6ο αιώνα μ.Χ μέχρι και τον 13ο αιώνα, θίγοντας το θέμα των Κιζημπάσηδων Πομάκων, που βρίσκονται στην περιοχή του Έβρου (ο τεκές της Ρούσας), για μια παράδοση που υπάρχει, παρόλο που δεν το παραδέχονται οι ίδιοι, και ένα χωρίο που υπάρχει στον Ηρόδοτο που μιλά για την μυστική αυτή τελετή. 

Πρόταση για τη δημιουργία Ινστιτούτου Πομακικών Μελετών 

Με αντίστοιχα ενδιαφέρουσες εισηγήσεις συνεχίστηκε τόσο η δεύτερη όσο και η τρίτη μέρα του συνεδρίου, οι οποίες έτυχαν αντίστοιχου θερμού ενδιαφέροντος από το κοινό της Κομοτηνής, όχι όμως από τους πολιτικούς εκπροσώπους αυτής, ενώ ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και τα όσα καταγράφηκαν και κατά τον απολογισμό του.
 
Βασικό συμπέρασμα του συνεδρίου, όπως επεσήμανε κατά τον απολογισμό του ο κ. Μανόλης Βαρβούνης το γεγονός ότι οι Πομάκοι της  Θράκης αποτελούν μία ξεχωριστή Βαλκανική Εθνοτική ομάδα που ανήκει στις μουσουλμανικές μειονότητες της Θράκης, η οποία όμως έχει ξεχωριστά γενετικά, γλωσσικά, πολιτισμικά και ιστορικά χαρακτηριστικά που χρήζουν ιδιαίτερης μελέτης. Πολλά από αυτά καταγράφτηκαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, το οποίο ωστόσο όπως επισημάνθηκε πολλαπλώς από το βήμα του συνεδρίου αποτέλεσε την αρχή της ενδελεχούς έρευνας η οποία πρέπει να ακολουθήσει, ενώ ιδιαίτερα σημαντική ήταν η θετική απόφαση του σώματος του συνεδρίου για τη δημιουργία Ινστιτούτου Πομακικών Μελετών από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το οποίο θα λειτουργεί σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και θα έχει ως στόχο τη συνέχεια της μελέτης της ιστορίας και του πολιτισμού των Πομάκων, καθώς και τη διοργάνωση των επόμενων συνεδρίων στα οποία θα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής.

Δίπλωμα Αξίας και βρεβείο στον Μανόλη Βαρβούνη για το έργο του στην καταγραφή της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς 

Η λήξη του συνεδρίου ωστόσο επεφύλασσε και μία ευχάριστη έκπληξη στον κ. Βαρβούνη καθώς δια χειρός της κ. Μπαφατάκη του απονεμήθηκε το δίπλωμα αξίας των βραβείων Giuseppe Sciacca καθώς και μετάλλιο, για το εθελοντικό του όπως υπογράμμισε η ίδια έργο στην καταγραφή της άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς. «Πρόκειται για έναν εξαιρετικό επιστήμονα, έναν εξαιρετικό άνθρωπο και έναν άνθρωπο στολίδι για την οικογένεια του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης» υπογράμμισε η κ. Μπαφατάκη παραδίδοντας το βραβείο στον κ. Βαρβούνη ο οποίος,  παραλαμβάνοντάς το, έκανε λόγο για μία ιδιαίτερα τιμητική βράβευση, υποσχόμενος τη συνέχεια των προσπαθειών του για την καταγραφή της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. «Η βράβευσή μου αυτή είναι ιδιαίτερα τιμητική και συγκινητική για μένα, και το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι θα συνεχίσω με όλες μου τις δυνάμεις να κάνω αυτό το οποίο κάνω» υπογράμμισε για να επισημάνει πως το Εργαστήριο Λαογραφίας του Τμήματος έχει στα χέρια του περισσότερα από 3.500 χειρόγραφα καταγραφών από τον ελλαδικό και όχι μόνο χώρο, γεγονός που όπως τόνισε αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της προσπάθειας που γίνεται.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.