Η Κοινη Γεωργικη Πολιτικη της Ευρωπαικης Ενωσης και η προοδος της στην Ελλαδα
Συχνά γίνεται λόγος για τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο πρωτογενής τομέας ως μοχλός της οικονομικής και ευρύτερης ανάπτυξης της χώρας μάς. Ενδεικτικό στοιχείο της σπουδαιότητας του πρωτογενούς τομέα, και ειδικότερα του τομέα της γεωργίας είναι η συνεισφορά της στην εθνική οικονομία, τάξης του 4% επί των συνολικών εσόδων, την ίδια ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη φτάνει μόνο το 1,5%[1] αλλά και στην απασχόληση σε ποσοστό 13,6% των συνολικών εργαζομένων, ενώ το αντίστοιχο στην Ευρώπη είναι μόλις 4,7%[2].
Για να μπορέσουν να απελευθερωθούν οι δυνατότητες του τομέα αυτού της παραγωγής και κατά βάση της γεωργίας είναι φανερό πως απαιτούνται πρωτοβουλίες τόσο σε εθνικό επίπεδο υπό τη μορφή της εγχώριας έρευνας, της δημιουργίας εθνικής στρατηγικής και της σύνδεσης του πρωτογενούς τομέα με άλλους προσοδοφόρους τομείς δραστηριότητας όπως είναι αυτός του τουρισμού αλλά και σε ενωσιακό επίπεδο υπό τη μορφή της χρηματοδοτικής στήριξης των τοπικών εγχειρημάτων και της γενικότερης υποβοήθησης και επίβλεψης των προσπαθειών που γίνονται για εκσυγχρονισμό της γεωργίας και προσαρμογής της στις σημερινές ανάγκες, ειδικά εν όψει της οικονομικής κρίσης.
Προς επίτευξη όλων αυτών των στόχων η Ελλάδα είναι ενταγμένη στην Κοινή Γεωργική Πολιτική (Common Agricultural Policy) η οποία θεσπίστηκε αρχικά το 1962, στα πλαίσια της τότε Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και αποτελεί πλέον την ενοποιημένη Αγροτική Πολιτική των 28 Κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι προτεραιότητες της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής σήμερα, μετά και τη μεταρρύθμιση του 2013, είναι η διασφάλιση βιώσιμης παραγωγής τροφίμων, η διασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων και η προώθηση της ισορροπημένης ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών σε όλη την ΕΕ. Σκοπός της ΚΓΠ είναι να υποβοηθά τους Ευρωπαίους αγρότες να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των Ευρωπαίων πολιτών για ασφαλή και προσιτά σε τιμές τρόφιμα, διασφαλίζοντας παράλληλα και για τους ίδιους ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο.
Αρμόδια για τον σχηματισμό των προτάσεων σχετικά με την Κοινή Γεωργική Πολιτική είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία όμως συνεργάζεται και με άλλους εμπλεκόμενους φορείς -κυρίως συμβουλευτικές ομάδες-, ενώ στην περίπτωση που προτείνεται νομοθέτηση, αρμόδια για λήψη απόφασης είναι το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας των 28 κρατών-μελών της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Φυσικά, αρμόδια για την πρακτική υλοποίηση της ΚΓΠ είναι τα ίδια τα Κράτη-μέλη.
Ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ δαπανάται με τρεις τρόπους: την εισοδηματική στήριξη των γεωργών και τη στήριξη τους για την τήρηση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών, τα μέτρα στήριξης της αγοράς και τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης. Αξιοσημείωτο είναι πως το 70% περίπου του συνολικού προϋπολογισμού δαπανάται στην εισοδηματική στήριξη.
Την περίοδο 2007-2013 η ΚΓΠ επένδυσε περίπου 21,5 δισεκατομμύρια ευρώ στον γεωργικό τομέα και τις αγροτικές περιοχές της Ελλάδας, με τις άμεσες ενισχύσεις να αποτελούν ένα βασικό δίχτυ ασφαλείας για τους αγρότες και έναν οδηγό για τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης επενδύθηκαν 3,9δισ. ευρώ που βοήθησαν στην ενίσχυση εγκαταστάσεων περισσότερων από 19.000 νέων γεωργών, στην στήριξη περισσότερων από 80.000 εγκαταστάσεων σε μειονεκτικές περιοχές και στην ενίσχυση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου με γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα και δράσεις, μεταξύ άλλων, για την προστασία της γης, των δασών και την καλή διαβίωση των ζώων.
Οι προτεραιότητες στις οποίες εστιάζει το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης μέχρι την ολοκλήρωσή του το 2020 είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα μέσω της παροχής στήριξης για νέους γεωργούς και των επενδύσεων στη μεταποίηση και εμπορία, η αποκατάσταση και διατήρηση των οικοσυστημάτων, η προώθηση της καινοτομίας στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση αλλά και στις τεχνολογίες και την έρευνα και τέλος η κοινωνική ένταξη και η τοπική ανάπτυξη.
Είναι όμως χρήσιμο να εξετάσουμε σε αυτό το σημείο και το τι πιστεύουν οι ίδιοι οι Έλληνες πολίτες για την Κοινή Γεωργική Πολιτική καθότι ο αντίκτυπος των θεσμών και των νόμων στην κοινωνία είναι βασικό κριτήριο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους σε πραγματικό επίπεδο.
Αρχικά, όπως προκύπτει από το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 473, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβρη που μας πέρασε -με τη μέθοδο των προσωπικών συνεντεύξεων- , ένα ποσοστό 60% των Ελλήνων έχει ακούσει για τη στήριξη που παρέχει η ΕΕ στους αγρότες μέσω της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής και ένα ποσοστό 71% συμφωνεί στο ότι η ΚΓΠ ωφελεί όλους τους πολίτες και όχι μόνο τους αγρότες. Περαιτέρω, 52% των Ελλήνων θα προτιμούσαν να δουν αύξηση στη χρηματοοικονομική στήριξη της ΕΕ προς τους αγρότες μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια και ποσοστό 64% θεωρεί ότι η γεωργία και οι αγροτικές περιοχές είναι πολύ σημαντικές για το μέλλον της ΕΕ. Σε όλες αυτές τις ερωτήσεις οι Έλληνες έχουν παρόμοια ποσοστά με το σύνολο που συγκεντρώθηκε από τις απαντήσεις πολιτών των 28 κρατών-μελών της ΕΕ. Υπάρχουν, παρόλα αυτά και ορισμένα θέματα για τα οποία οι Έλληνες διαφοροποιήθηκαν στις απαντήσεις τους και τα οποία θα δούμε παρακάτω.
Ειδικότερα, ποσοστό 65% των Ελλήνων, απάντησαν πως η κατάσταση στις αγροτικές περιοχές έχει χειροτερεύσει σε σύγκριση με μία δεκαετία πριν όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε ευρωπαϊκό επίπεδο φτάνει το 43%. Παρατηρούμε λοιπόν μια αισθητή απόκλιση της τάξης του 22%.
Επιπλέον, ποσοστό 56% των Ελλήνων θεωρεί πως η ΕΕ μέσω της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής δεν εκπληρώνει το ρόλο της για την εξασφάλιση λογικών τιμών στα τρόφιμα για τους καταναλωτές τη στιγμή που το συνολικό ευρωπαϊκό ποσοστό που είχε την ίδια απάντηση ανέρχεται μόλις στο 28%. Σημειώνεται έτσι και εδώ θεαματική διαφορά που αγγίζει το 28%. Τέλος, 51% των Ελλήνων πιστεύουν ότι η ΕΕ μέσω της ΚΓΠ δεν εκπληρώνει το ρόλο της για τη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας, ποσοστό αρκετά αυξημένο σε σχέση με το 33% που καταγράφηκε για το σύνολο των πολιτών των 28 κρατών-μελών (απόκλιση 18%). Εύκολα μπορεί κανείς να συνδέσει τη διαφοροποίηση αυτή των απαντήσεων των Ελλήνων με την οικονομική κρίση, η οποία έχει προκαλέσει έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος και την ευρωπαϊκή ένωση αλλά και γενικότερη απογοήτευση και ανησυχία σχετικά με το βιοτικό επίπεδο στη χώρα.
Συνοψίζοντας, η Κοινή Γεωργική Πολιτική παραμένει απαραίτητη για όλα τα κράτη-μέλη συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας αφού έχει τη δυνατότητα με τους πόρους της να συμβάλει σημαντικά στην πολυπόθητη ανόρθωση της οικονομίας. Ταυτόχρονα, όμως, έχει να αντιμετωπίσει ισχυρές προκλήσεις και ποικίλα εμπόδια στο δρόμο της, π.χ την σταδιακή εγκατάλειψη του τομέα της γεωργίας και τα επερχόμενα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής. Για να μπορεί η ΚΓΠ να επιτελεί το ρόλο της και να συνεχίσει να βοηθά τους αγρότες σε ολόκληρη την Ευρώπη πρέπει λοιπόν να συνεχίζει η ΕΕ να επενδύει σε αυτήν και να δείχνει ουσιαστικό ενδιαφέρον για τις αγροτικές περιοχές, έχοντας υπόψιν τους ανθρώπους και τις ανάγκες τους και όχι απλώς τους αριθμούς. Βέβαια, και οι κρατικές αρχές οφείλουν να συνεργάζονται αρμονικά με τους ανάλογους ευρωπαϊκούς φορείς στοχεύοντας στην εφαρμογή επωφελών για την Ελλάδα πρακτικών και κανόνων.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
