Η ανασκαφικη σκαπανη ηχησε ξανα στη Μολυβωτη

Ξεκινά νέο τριετές πρόγραμμα ανασκαφών στην αρχαία παραλιακή πόλη από την ΕΦΑ Ροδόπης και το πανεπιστήμιο του Princeton

Είναι πρωί του Ιουνίου, και η ανασκαφική σκαπάνη, ηχεί ξανά στην χερσόνησο της Μολυβωτής. Προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί μαθητές από το Πανεπιστήμιο του Princeton, μαζί με εθελοντές από τις σχολές Ιστορίας Εθνολογίας και Παρευξείνιων και υπό την επίβλεψη των υπεύθυνων αρχαιολόγων από την Εφορεία Αρχαιοτήτων, θα βρίσκονται στον αρχαιολογικό χώρο για τις επόμενες έξι εβδομάδες, προχωρώντας την σταδιακή αποκάλυψη της αρχαίας παραλιακής πόλης η οποία δέσποζε στην χερσόνησο από τον 6ο μέχρι τον 4ο π.Χ. αιώνα, με μεταγενέστερες περιόδους κατοίκησης.
 
Η έρευνα αποτελεί την αρχή του δεύτερου κύκλου του αρχαιολογικού προγράμματος που ξεκίνησε το 2013 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ροδόπης και την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, που εκπροσωπείται από το πανεπιστήμιο του Princeton.
 
Η ανασκαφή, που γίνεται υπό τις οδηγίες των αρχαιολόγων κ. Δόμνας Τερζοπούλου, κ. Μαρίνας Τασακλάκη και κ. Nathan Arrington, θα πραγματοποιείται για κάθε καλοκαίρι τα επόμενα τρία χρόνια, τόσο στην περιοχή όσο και σε ένα άλλο σημείο, σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από τα τείχη της πόλης, όπου έχει εντοπιστεί δημόσιο κτίριο, πιθανότατα ναός, για να ακολουθήσει ακόμα μια περίοδος μελέτης των ευρημάτων.
 

Μια σημαντική ιστορία ανασκαφών


 
Το Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Θράκης στη Μολυβωτή ξεκίνησε το 2013, και ο πρώτος κύκλος του βαίνει αισίως προς την ολοκλήρωσή του, με τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων σε ειδικούς τόμους που αναμένεται να γίνει το επόμενο διάστημα.
 
Στόχος της έρευνας είναι η διερεύνηση της ταυτότητας, της μορφής και της χρονολόγησης της πόλης στη χερσόνησο της Μολυβωτής, την κατανόηση του ρόλου της στην επικοινωνία και στα δίκτυα ανταλλαγών της ευρύτερης περιοχής, καθώς και την αξιολόγηση της εξελισσόμενης σχέσης της με το τοπίο και τον ντόπιο πληθυσμό.
 
Ο τειχισμένος οικισμός της Μολυβωτής αποτελεί τη μία από τις 4 αρχαίες ελληνικές πόλεις (Μαρώνεια, Μολυβωτή, Δίκαια, Άβδηρα), που έχουν εντοπιστεί στην παράλια ζώνη της αιγιακής Θράκης, μεταξύ Νέστου και Ισμάρου.
 
Τα πρώτα ευρήματα εντοπίστηκαν στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, όταν Βούλγαροι στρατιωτικοί δημιούργησαν χαρακώματα σε όλη την παραλιακή έκταση της Θράκης, ενώ η αρχαία πόλη και τα νεκροταφεία της ανασκάφηκαν από τον Γ. Μπακαλάκη, το χρονικό διάστημα από το 1957 έως το 1959, καθώς και από τη ΙΘ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων το 1995, 1996. 1998 και το 2011.
 
Επιπλέον, η Εφορεία έχει ανασκάψει τύμβους έξω από το αστικό κέντρο και έχει περισυλλέξει επιφανειακά ευρήματα, κυρίως γύρω από τη λίμνη Μητρικού, περίπου 4 χλμ. βορειοανατολικά του αρχαιολογικού χώρου.
 
Στην πρώτη περίοδο της ανασκαφής, η μελέτη της γεωφυσικής διασκόπησης και των δορυφορικών φωτογραφιών, έδωσε τη δυνατότητα να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η θέση των τειχών, και συνακόλουθα η πραγματική έκταση της πόλης.
 
Διαπιστώθηκε πως το κάθε οικοδομικό τετράγωνο της πόλης είχε μήκος 74 μέτρα και πλάτος 37, περιβαλλόταν από δρόμους και από τις τέσσερις πλευρές, και είχε 8 χτίσματα, κάτι που επιβεβαιώθηκε από την ανασκαφή μίας οικίας, της λεγόμενης οικίας της Γοργούς.
 
Επίσης προσδιορίστηκαν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα χρονικά όρια ζωής της πόλης, που τοποθετούνται από το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ., μέχρι τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. με μια τομή στη ζωή της πόλης στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ., που συνδέεται με την παρουσία των Μακεδόνων στην περιοχή.
 
Ο χώρος πάντως φαίνεται πως επανακατοικήθηκε τον 4ο -5ο αιώνα μ. Χ. ενώ υπάρχει και μια πιο ύστερη χρήση του τον 6ο αιώνα μ.Χ.
 

Έρευνα εντός και εκτός των τειχών


 
Όπως τόνισε η κ. Δόμνα Τερζοπούλου, προϊστάμενη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Έβρου, η έρευνα αυτή την τριετία θα πατήσει επάνω στις ανασκαφές της προηγούμενης περιόδου, με ανασκαφές εντός της πόλης, αποκαλύπτοντας και ένα δεύτερο κτίσμα, πέραν της Οικίας της Γοργούς και το σταυροδρόμι που είχε εντοπιστεί πριν, καθώς και σε ένα σημείο κοντά στα Παγούρια, όπου έχει εντοπιστεί ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο, πιθανότατα ναός, ενώ ίσως γίνει ανασκαφή και σε τύμβο της περιοχής.
 
Παράλληλα θα γίνει επιφανειακή έρευνα, επεκτείνοντας τα όρια των προηγουμένων ετών, έξω από την απαλλοτριωμένη περιοχή και τη δεύτερη ζώνη προστασίας, σε αρκετά μεγάλη απόσταση έξω από τα τείχη της πόλης.
 
Έτσι θα δουν αν υπήρχε κατοίκηση εκτός των τειχών, πότε χρονολογείται, τι αντικείμενα υπάρχουν στο έδαφος.
 
Επίσης θα εκπονηθεί μελέτη συντήρησης των αρχιτεκτονικών καταλοίπων της Οικίας της Γοργούς που αποκαλύφθηκε κατά το προηγούμενο πενταετές πρόγραμμα, η οποία θα κατατεθεί στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ για έγκριση.
 
Η ανασκαφή προχωρά με αργούς και προσεκτικούς ρυθμούς, ώστε να μην γίνουν λάθη και χαθούν ευρήματα. Στην Μολυβωτή βέβαια υπήρχε πάντα το πρόβλημα ότι στο χώρο της ανασκαφής το έδαφος είναι πολύ σκληρό, κάτι που δυσκολεύει περεταίρω την ανασκαφική διαδικασία.
 
Σημείωσε πάντως πως παρόλο που η περιοχή ανασκάπτεται ουσιαστικά από την δεκαετία του ’50, η συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Princeton τους βοήθησε να προχωρήσουν με πιο συστηματικό τρόπο στην ανασκαφή και την έρευνα της ευρύτερης περιοχής, μιας και έχei γίνει γεωμορφολογική έρευνα και η γεωφυσική διασκόπηση σε όλη την έκταση, ώστε να αποκτήσουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της περιοχής.
 
Βοηθά όμως και τους φοιτητές, οι οποίοι πέρα από την εκμάθηση της ανασκαφής, μαθαίνουν την περιοχή της Θράκης, επισκέπτονται γειτονικές θέσεις, με εκδρομές τα σαββατοκύριακα σε γειτονικούς χώρους.
 

Αποκαλύπτοντας την οικία του Ερμή


 
Συνολικά στην ανασκαφή έχουν ξεκινήσει εξίμιση καινούρια τετράγωνα, που αντιστοιχούν στα όρια του νέου σπιτιού, το οποίο έχει ονομαστεί ήδη από την προηγουμένη ανασκαφική περίοδο, ως οικία του Ερμή, μιας και έχουν βρει εντός του ένα μικρό σφραγιδόλιθο από δαχτυλίδι που απεικονίζει τον Ερμή Κερδώο, σημείωσε η κ. Μαρίνα Τασακλάκη, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης.
 
Ο σφραγιδόλιθος, όπως και άλλα επιφανειακά ευρήματα, είναι των ρωμαϊκών χρόνων, όμως καθώς κατεβαίνουν στα κατώτερα στρώματα, βρίσκουν ευρήματα των κλασικών χρόνων, κάτι που θεωρούν πως επιβεβαιώνει αυτό που είχαν πει και στο παρελθόν, ότι η πρώτη φάση κατοίκησης είναι στα κλασικά χρόνια, μέχρι το τέλος του 4ου αιώνα, και η κατοίκηση ξεκινά ξανά στα μέσα του 4ου μ.Χ. αιώνα
 
Στην ανασκαφή συμμετέχουν, πέραν των φοιτητών του πανεπιστημίου του Princeton, και 13 φοιτητές του τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας και του Τμήματος Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων χωρών του ΔΠΘ, ένας σημαντικός αριθμός, για πρώτη φορά στην ανασκαφή, κάτι το οποίο πιστεύει πως είναι πολύ θετικό.
 

Νέα ερωτήματα προέκυψαν από την έρευνα

 
Η οικία της Γοργούς ήταν η πρώτη οικία που ανασκάφηκε πλήρως στον αρχαιολογικό χώρο, γιατί παρόλο που είχαν γίνει ανασκαφές προηγουμένως, ποτέ δεν είχε αποκαλυφθεί όλο το σπίτι, σημείωσε από την πλευρά του ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου του Princeton κ. Nathan Arrington.
 
Έτσι μπόρεσαν να δουν πώς ζούσαν οι κάτοικοι αυτής της οικίας, αλλά και πώς άλλαξε η χρήση του στη διάρκεια του χρόνου, γιατί πέρα των αντικειμένων που χρησιμοποιούσαν, βρήκαν πώς αλληλοεπιδρούσαν με το περιβάλλον τους, όπως τα φυτά που έτρωγαν, αλλά και τα ζώα που είχαν.
 
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα της πρώτης φάσης, σημείωσε, ήταν ότι παρόλο που  συνήθως συνδέουμε εμπορικά λιμάνια, όπως ήταν η πόλη στη χερσόνησο της Μολυβωτής, με τη θάλασσα, οι κάτοικοί του ήταν πολύ συνδεδεμένοι με την γη, και αυτή η ελώδης περιοχή, η οποία είναι ακόμα πολύ παραγωγική και εύφορη, ήταν επίσης παραγωγική και εύφορη στην αρχαιότητα για τους κατοίκους της πόλης.
 
Τα πρώτα τρία χρόνια της ανασκαφής ήταν τόσο παραγωγικά, που ήταν πολύ πρόθυμοι να επιστρέψουν και να συνεχίσουν την ανασκαφή που ξεκίνησαν το 2013, γιατί η έρευνα που σύντομα θα δημοσιευτεί, τους έδωσε κάποια αποτελέσματα, αλλά αναπόφευκτα παρουσίασε και νέες ερωτήσεις, τις οποίες θέλουν να διερευνήσουν περαιτέρω.
 
Αυτές έχουν να κάνουν με τη ζωή σε ένα εμπορικό λιμάνι, με την χρονολόγηση, με τις σχέσεις με τον ευρύτερο χώρο και τους κατοίκους του, ιδιαίτερα τα θρακικά φύλα που βρίσκονταν στην περιοχή πριν την ίδρυση των ελληνικών αποικιών.
 
«Χαίρομαι που μπορούμε να συνεχίσουμε αυτή την συνεργασία, και που λάβαμε την άδεια από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών και την Ελληνική κυβέρνηση για να συνεχίσουμε αυτές τις εργασίες» ανέφερε.
 

Μια μοναδική εμπειρία για τους φοιτητές


 
Στην ανασκαφή έχουν 12 προπτυχιακούς φοιτητές και 17 πτυχιούχους, μεταπτυχιακούς και μέλη της σχολής.
 
Οι 12 προπτυχιακοί έχουν κανονικό πρόγραμμα με διαλέξεις και σεμινάρια, μαθήματα Ελληνικών, ενώ πραγματοποιούν και τις εκδρομές σε διαφορετικά σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.
 
Το πιο θετικό είναι ότι στην ανασκαφή συμμετέχουν και Έλληνες φοιτητές, γιατί οι φοιτητές τους μπορούν να μάθουν πολλά, πέρα από την γλώσσα, όπως τη ζωή στην Ελλάδα, την φοιτητική εμπειρία και άλλα.
 
Επίσης στόχος τους είναι οι φοιτητές να γνωρίσουν όλες τις πλευρές της αρχαιολογικής έρευνας, από την ανασκαφή, αλλά και πώς να αναγνωρίζουν οστά και φυτά, πως να κάνουν επιφανειακή έρευνα, και να γνωρίσουν την πλήρη εμπειρία του αρχαιολόγου.
 
Πολλοί από τους φοιτητές του Princeton που συμμετέχουν στις ανασκαφές δεν είναι φοιτητές αρχαιολογίας, αλλά προέρχονται από διάφορα πεδία. Φέτος έχουν κατά κύριο λόγο μηχανικούς, αλλά ο κ. Arrington πιστεύει πως ό,τι μαθαίνουν κατά τη διάρκεια της συμμετοχής τους στην ανασκαφή, μπορεί να βοηθήσει στον τρόπο που σκέφτονται σε διάφορα επιστημονικά πεδία, όπως η προσεκτική επιστημονική προσέγγιση, η ακριβής και πλήρης έρευνα, αλλά και η σκληρή δουλειά.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.