Πως επιλεχθηκαν οι υποψηφιοι βουλευτες των κομματων;

Στη χώρα μας οι εκλογές αποκαλύπτουν κάθε φορά ένα διογκούμενο έλλειμμα δημοκρατίας. Ψηφίζεις πράσινο ή κίτρινο και μετατρέπεται σε γαλάζιο έως το τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου, ψηφίζεις μαύρο και γίνεται ροζ. Στην προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο οι μεταγραφές των βουλευτών από ένα κόμμα σε άλλο ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Όμως, όταν η ποδοσφαιροποίηση της κοινοβουλευτικής ζωής του τόπου αλλοιώνει τις επιλογές του εκλογικού σώματος έχουν κάποιο νόημα οι εκλογές; Μάλιστα το γεγονός ότι όλοι οι “μεταγραφέντες” εντάχθηκαν στα ψηφοδέλτια  των κομμάτων εξουσίας που “εξυπηρέτησαν”, αυτό σημαίνει ότι το φαινόμενο θα αναπαραχθεί και στη νέα κοινοβουλευτική περίοδο. Διότι το μήνυμα που αποστέλλεται στα υπόλοιπα μέλη του κοινοβουλίου είναι ότι μπορούν να παραχαράσσουν κατά το δοκούν την ετυμηγορία του εκλογικού σώματος προς ίδιο πολιτικό όφελος χωρίς συνέπειες.  Πρόσθετα, με την ένταξη επίορκων βουλευτών στα κόμματα εξουσίας, αποκαλύπτεται ότι η μεταγραφική δραστηριότητα της Βουλής ενθαρρύνεται διότι δημιουργεί στο πολιτικό σύστημα εφεδρείες για την υπέρβαση των αδιεξόδων του. Ως αιτίες αυτής της υποβάθμισης της πολιτικής ζωής του τόπου αναδεικνύονται η ανεπάρκεια πολλών υποψηφίων για το βουλευτικό αξίωμα και ο καιροσκοπισμός τους καθώς και η μη αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση της κοινωνίας στη Βουλή. Ποιος επιλέγει και πώς τους υποψηφίους βουλευτές;

Έγραφε χαρακτηριστικά ο Κορνήλιος Καστοριάδης: «Πριν από δύο αιώνες ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ, ασκώντας ακριβώς κριτική στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία, έγραφε στο “Κοινωνικό Συμβόλαιο”, ότι “οι Άγγλοι πιστεύουν ότι είναι ελεύθεροι, αλλά στην πραγματικότητα είναι ελεύθεροι μια μόνο μέρα κάθε πέντε χρόνια”. Όμως ο Ρουσσώ έκανε λάθος, συνεχίζει ο Καστοριάδης, διότι οι Άγγλοι δεν ήταν ελεύθεροι ούτε καν αυτή τη μια μέρα κάθε πέντε χρόνια, αφού οι υποψήφιοι επιλέγονται από την κορυφή του κομματισμού μηχανισμού…. Με άλλα λόγια το παιχνίδι είναι στημένο και το ζήτημα περιορίζεται, λίγο έως πολύ, στο να μπορούμε να επιλέξουμε μεταξύ ενός μελαχρινού και ενός ξανθού βουλευτού». Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο ψηφοφόρος καλείται να αποφασίσει εντός προδιαγεγραμμένων ορίων του συστήματος που έχουν διαμορφωθεί ερήμην του αφού ακόμη και οι υποψήφιοι βουλευτές μεταξύ των οποίων καλούμεθα να επιλέξουμε «ελεύθερα» έχουν προεπιλεγεί, χωρίς τη συναίνεση της κοινωνίας.  Ο Ούλριχ Μπεκ γράφει στην «Επινόηση του Πολιτικού» ότι ο Ρίχαρντ φον Βάιτσεκερ, τ. πρόεδρος της Γερμανίας, σε συνέντευξή του είχε πει: «Σ’ εμάς, ο επαγγελματίας πολιτικός δεν είναι ούτε ένας ειδικός, ούτε ένας ερασιτέχνης, αλλά ένας άνθρωπος με γενική γνώση και με ειδίκευση στο πώς αντιπαλεύει κανείς τον πολιτικό αντίπαλο». Η άποψη του Βαιτσέκερ, σύμφωνα με την εκτίμηση του Ούλριχ Μπεκ, κινείται προς αυτή την κατεύθυνση: Μεγαλύτερη συμμετοχή των ψηφοφόρων στην επιλογή των υποψηφίων. Αφού δεν απαιτείται ειδίκευση των πολιτικών, δεν απαιτείται και των εκλεκτόρων των υποψηφίων. Ο Κλάους Όφε προχωράει άλλο ένα ουσιαστικό βήμα παραπέρα και ζητά να μπαίνουν στις εκλογικές λίστες και άτομα που δεν ανήκουν στο κόμμα και μάλιστα να προωθούνται στις θέσεις εξουσίας μέσω ρυθμίσεων ποσόστωσης. Ο σκοπός της πρότασης το Όφε είναι να διασπάται η δογματική μονολιθικότητα των θέσεων ενός κόμματος και να εμπλουτίζονται με τις απόψεις όλης της κοινωνίας. «Αυτά και άλλα σχέδια και στοιχεία αναδόμησης», εκτιμά ο Ούλριχ Μπεκ, «θέλουν να ανοίξουν την είσοδο των καρτέλ των κομμάτων στους πολίτες και στις νέες ιδέες». Άσχετα κατά πόσο υιοθετεί κανείς την άποψη των Βάιτσεκερ και Όφε, το συμπέρασμα που προκύπτει από την κοινοβουλευτική ζωή της χώρα μας είναι ότι η επιλογή των υποψηφίων βουλευτών των κομμάτων πρέπει να είναι υπόθεση ολόκληρης της κοινωνίας και όχι επιλογή της κάθε κομματικής κλίκας ή ομάδας. Δηλαδή θα πρέπει στη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων βουλευτών κάθε κόμματος σε ένα νομό, να συμμετέχει ολόκληρη η κοινωνία. Διότι όλοι οι πολίτες θέλουν να εκπροσωπείται η εκλογική τους περιφέρεια στο κοινοβούλιο από τους καλύτερους, ασχέτως κομματικής ένταξής τους.

Διασφαλίζει την αντιπροσωπευτικότητα το Σύνταγμα; Παλαιότερα η συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών ήσαν γιατροί  μηχανικοί, δικηγόροι, εκπροσωπούσαν δηλαδή ένα ελάχιστο ποσοστό του εκλογικού σώματος. Εκπροσωπούσαν το ένα τοις εκατό; Σήμερα εκπροσωπείται ακόμη μικρότερο ποσοστό: Εκλέγονται αναγνωρίσιμοι μέσω ΜΜΕ, τηλεπαρουσιαστές, ηθοποιοί, μετεωρολόγοι, πανεπιστημιακοί, δημοσιογράφοι κ.α.. Πώς διασφαλίζεται η εκπροσώπηση των μεγάλων κοινωνικών ομάδων; Των αγροτών, των ιδιωτικών υπαλλήλων, των μικροεπαγγελματιών; Ο Μισέλ Γκοσέ, ένας από τους πιο επιφανείς θεωρητικούς και υπερασπιστές της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του φιλελευθερισμού, στον διάλογο που είχε με τον Αλαίν Μπαντιού το 2014, είχε επισημάνει ότι «το αντιπροσωπευτικό σύστημα δημιουργεί μια νέα μορφή απόστασης μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων. Το φάντασμα της ετερονομίας και των ιεραρχικών δομών θα αρχίσει και πάλι να πλανιέται πάνω από την κοινωνία, στο μέτρο που οι λίγοι θα μιλάνε εξ ονόματος των πολλών. Σε αντιδιαστολή με ότι προβλέπει και επιβάλλει η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, οι πολίτες θα απέχουν παρασάγγας από το να αυτοθεσμίζονται και να καθορίζουν οι ίδιοι τη μοίρα τους». Δεν διερωτάστε  λοιπόν, στη χώρα μας, όπου εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο κοινωνικές ομάδες με ελάχιστα μέλη, τα οποία μεταγράφονται μάλιστα από κόμμα σε κόμμα κατά το δοκούν, πόσο αντιπροσωπευτικός είναι ο χαρακτήρας του πολιτεύματος; Ποιους δηλαδή εκπροσωπεί η Βουλή; Θα πρέπει, για να είναι η δημοκρατία μας αντιπροσωπευτική, οι κοινωνικές, οι επαγγελματικές ομάδες να εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο αναλογικά με το ποσοστό τους στο εκλογικό σώμα ώστε οι εκπρόσωποί τους βουλευτές να νιώθουν υπόλογοι των πράξεών τους απέναντι σε αυτούς που εκπροσωπούν. Να μη πιστεύουν δηλαδή  ότι είναι βουλευτές χάρις στην τηλεοπτική μαγεία που εκπέμπουν που δεν τους δεσμεύει έναντι ουδενός ώστε να μεταγράφονται με υποβολέα ατομικά κίνητρα.

Για όσα αναφέρθηκαν, το πολίτευμα  στη χώρα μας έχει περάσει στη φάση της Μεταδημοκρατίας, όπως ονομάζει ο Κόλιν Κράους όλα αυτά τα συμπτώματα. Στη Μεταδημοκρατία επιβιώνουν σχεδόν όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας όμως χάνεται το περιεχόμενο των δημοκρατικών αξιών. Η διάβρωση της δημοκρατίας γίνεται αναπόφευκτη καθώς οι αδιάφοροι και απογοητευμένοι πολίτες απομακρύνονται από την ενεργό μαζική συμμετοχή. Η στάση της παθητικής συγκατάβασης που χαρακτήρισε την αντίδραση της κοινής γνώμης στις πρόσφατες μεταπηδήσεις βουλευτών, έναντι της αντίδρασης των πολιτών στην αποστασία του 1965 μαρτυρεί ότι η διάβρωση αυτή έχει συντελεστεί. Και για έναν πρόσθετο λόγο: Διότι επί δεκαετίες το πελατειακό σύστημα το κομμάτων εξουσίας διέβρωσε το πολιτικό κριτήριο της κοινωνίας που σε μεγάλο βαθμό επιζητεί την επίλυση των προβλημάτων σε ατομικό και όχι σε συλλογικό επίπεδο. Ο Μισέλ Γκοσέ, πάλι, έγραφε «ότι οι κίνδυνοι που απειλούν σήμερα τις δημοκρατίες δεν προέρχονται από εξωτερικούς εχθρούς, αλλά εκ των έσω, από τις ίδιες τις δημοκρατίες και τις “εκπτώσεις” στις αρχές τους».

Αλεξανδρούπολη, 3/7/2019

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.