Μνημες Πολυτεχνειου ‘73

Του Νικόλαου Παπανικολόπουλου

Οκτώβριος του 1972. Με τον ενθουσιασμό και τα όνειρα του πρωτάρη φοιτητή της ΑΣΟΕΕ, βρίσκομαι για πρώτη φορά στην Αθήνα.

Χριστουγεννιάτικες διακοπές στη γενέτειρα Καλαμάτα, και αρχές Γενάρη επιστροφή στο «κλεινόν άστυ» για τη συνέχεια του ακαδημαϊκού έτους 1972-3.

Με την έναρξη των μαθημάτων, αρχές Ιανουαρίου 1973,οι φοιτητές σε όλες τις πανεπιστημιακές σχολές της Αθήνας, ήσαν σε αναταραχή. Αντιδρούσαν, σχεδιάζοντας αποχή και καταλήψεις, για τον αντιδημοκρατικό τρόπο εκλογής των διοικητικών συμβουλίων των φοιτητικών συλλόγων.

5Φεβρουαρίου 1973.

Πρώτοι οι φοιτητές του Πολυτεχνείου, αντέδρασαν και αποφάσισαν γενική αποχή από τα μαθήματα.

10 Φεβρουαρίου 1973.

Στην εφημερίδα της κυβερνήσεως, δημοσιεύτηκε το Νομοθετικό Διάταγμα 1347 το οποίο τροποποιούσε μόνο το άρθρο 18 του Ν.Δ 720/1970 «Περί Στρατολογίας» και ίσχυε από της δημοσιεύσεως. Με το νέο Διάταγμα, η Πολιτεία μπορούσε – και το έπραξε για εκατοντάδες φοιτητές– ονομαστικά να ανακαλεί την αναβολή στράτευσής τους αν απείχαν από τις παραδόσεις, τις εξετάσεις ή τις ασκήσεις αλλά και σε αυτούς που θα προέτρεπαν σε τέτοια αποχή. Η επίμαχη διάταξη είχε ως εξής:

«Εις το άρθρο 18 του Ν.Δ. 720/1970 “περί Στρατολογίας”, προστίθεται παράγραφος έχουσα ως εξής:

6. Δύναται ωσαύτως ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης να διατάσση την διακοπήν χορηγηθείσης αναβολής κατατάξεως εις σπουδαστάς, ονομαστικώς, κατόπιν προτάσεως του Αρχηγείου του οικείου Κλάδου Ενόπλων Δυνάμεων και εις τας ακολούθους περιπτώσεις:
α. Λόγω οιασδήποτε πειθαρχικής ποινής επιβληθείσης υπό του κατά νόμον αρμοδίου οργάνου, πολυμελούς ή μονομελούς.
β. Λόγω καταδίκης εις οιανδήποτε ποινήν διά τινα των εν άρθροις 167, 169 έως και 176, 181 έως και 192 και 194 έως και 197 του Ποινικού Κώδικα πράξεων.
γ. Λόγω οιασδήποτε υπαιτίου αποχής εκ των παραδόσεων, εξετάσεων ή ασκήσεων των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ή προτροπής εις τοιαύτην αποχήν, ανεξαρτήτως της πειθαρχικής διώξεως επί ταύταις.
Η άσκησις οιουδήποτε ενδίκου μέσου κατά της αποφάσεως του Δικαστηρίου ή του πειθαρχικού οργάνου, δεν αναστέλλει την εκτέλεσιν της αποφάσεως του Υπουργού Εθνικής Αμύνης περί διακοπής της χορηγηθείσης αναβολής κατατάξεως».

Η διάταξη αυτή, αποτέλεσε και τη θρυαλλίδα της φοιτητικής εξέγερσης  του 1973.Ο δρόμος για το ’’Πολυτεχνείο’’ είχε ανοίξει…

21 Φεβρουαρίου 1973.

Στην ταράτσα του κτιρίου της Νομικής στη Σόλωνος αναρτώνται πανό ώστε να είναι ορατά και από την οδό Ακαδημίας που έγραφαν ‘’ελευθερία στους φοιτητές’’. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, για το νέο Διάταγμα ‘Περί Στρατολογίας’,  είχαν αποφασίσει απόχη από τα μαθήματα και κατάληψη της Σχόλης.

20 Μαρτίου 1973. Οι φοιτητές προχωρούν σε δεύτερη κατάληψητης Νομικής. Όμως, αυτή τη φορά, με άδεια της πρυτανείας εισβάλει στη Σχολή η αστυνομία και αφού ξυλοκόπησε, συνέλαβε αρκετούς φοιτητές και η κατάληψη έληξε.

Νοέμβριος του 1973.

Νέα Ακαδημαϊκή χρονιά. 

Μεσημέρι, Τετάρτης 14 Νοεμβρίου 1973.

Στην Πατησίων, με δυσκολία το τρόλεϊ κατάφερνε να περάσει από  τη στάση ‘’Πολυτεχνείο’’ και να φτάσει στην επόμενη που ήταν η στάση ‘’ΑΣΟΕΕ’’. Φοιτητές του Πολυτεχνείου είχαν αποφασίσει κατάληψη και αποχή από τα μαθήματα διαδηλώνοντας εναντίον του στρατιωτικού καθεστώτος, κλείνοντας σιγά – σιγά την Πατησιών.

Πρωινό, Πέμπτης 15 Νοεμβρίου 1973.

Η Πατησίων ήταν κλειστή για αυτοκίνητα και τρόλεϊ. Κοσμοσυρροή από φοιτητές, μαθητές, εργάτες, μέσα κι έξω από αυτό. Όλοι έσφιγγαν τις γροθιές του και φώναζαν για ‘’ψωμί, παιδεία, ελευθερία’’. Το ίδιο σύνθημα αποτυπωμένο και στα πανό. Δίπλα άλλα, καταφέρονταν στην ξενόφερτη εισβολή της δικτατορίας στη ζυμωμένη με τη λευτεριά πατρίδα μας. ‘’Έξω οι βάσεις’’ ,‘’Έξω αι ΗΠΑ’’‘, ‘’Έξω το ΝΑΤΟ’’, ’’Κάτω η χούντα’’. Τα ίδια συνθήματα τα έγραφαν στα διερχόμενα αυτοκίνητα. Οι ελληνικές σημαίες αναρτημένες σε επίκαιρα σημεία. Οι φοιτητές, και όχι μόνο, ως άλλοι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», οχυρώθηκαν στο κτίριο της Σχολής και ξεκίνησαν τη λειτουργία του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου. Το, ιστορικό πλέον, μήνυμά τους ήταν: «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία». Τα τραγούδια με μουσική του Μίκη από τα μεγάφωνα έδιναν έναν ιδιαίτερο παλμό.

Πεζός, έφτασα στην ΑΣΟΕΕ. Η εξώπορτα κλειδωμένη με  χοντρές αλυσίδες. Η Σύγκλητος είχε αποφασίσει να κλείσει προληπτικά τη Σχολή για το φόβο της κατάληψης. Επιστροφή στο χώρο του Πολυτεχνείου. Άλλωστε, όλοι οι δρόμοι της Αθήνας οδηγούσαν εκεί.
 

Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 1973

Στο Πολυτεχνείο, οι εκατοντάδες αρχικά συγκεντρωμένοι είχαν ήδη γίνει χιλιάδες. Είχαν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες μιας ασυνθηκολόγητης εξέγερσης. Όλος ο λαός μαζί μια γροθιά.  

Στις 3 π.μ. του Σαββάτου 17 Νοεμβρίου 1973, και ενώ οι διαπραγματεύσεις για ασφαλή αποχώρηση των φοιτητών ήσαν σε εξέλιξη, αποφασίστηκε η επέμβαση του στρατού. Ένα από τα τρία άρματα που είχαν παραταχθεί έξω από τη Σχολή, γκρέμισε την κεντρική πύλη. Ο σταθμός του Πολυτεχνείου έκανε εκκλήσεις στους στρατιώτες να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους. Ο εκφωνητής απήγγειλε τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο. Η μετάδοση συνεχίστηκε ακόμα και μετά την είσοδο του άρματος στον χώρο της σχολής. Οι φοιτητές που είχαν παραμείνει στο Πολυτεχνείο, μαζεύτηκαν στο κεντρικό προαύλιο, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο.

Ήταν σαν χθες. Γύρισαν όλα στη μνήμη μου τούτο το Νοέμβρη. Ζωντάνεψαν πάλι τη νεανική δροσιά εκείνης της ασυνθηκολόγητης εξέγερσης.

Τότε, οι φοιτητές γίναμε οι μπροστάρηδες. Γίναμε τα ινδάλματα για τα επόμενα χρόνια. Γίναμε η «γενιά του Πολυτεχνείου»

Η «γενιά του Πολυτεχνείου», δηλαδή αυτοί που πρωταγωνίστησαν, νέοι και νέες, από 18 μέχρι 25 χρονών, που διψούσαν για Ελευθερία, Δημοκρατία, Παιδεία. Τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο.Κι αυτό πιστεύω δεν είναι μικρό πράγμα.

Εδώ και χρόνια, τετοιες μέρες, σαν πλησιάζει η «επέτειος του Πολυτεχνείου» γυρίζω τη μνήμη σε πρόσωπα και καταστάσεις και βγάζω τα ίδια – προσωπικά μου –  συμπεράσματα:

  • Από αυτή τη γενιά, ορισμένοι, με τη μεταπολίτευση, εξαργύρωσαν ευτελέστατα στην τράπεζα της πολιτικής, τα εύσημα της επανάστασής τους.
  • Άλλοι, με βιτρίνα εκείνα τα γεγονότα, κατάφεραν να αστικοποιηθούν στην ξενόφερτη και υλιστικοδυτικότροπη πραγματικότητα της νέας εποχής.
  • Οι περισσότεροι, έμειναν στην αφάνεια…

Αλεξανδρούπολη, Νοέμβριος 2019

 
*Ο Νικόλαος Παπανικολόπουλος είναι Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.