«Τεταρτημορια»: Ενα ηφαιστειο συναισθηματων με κοσμογονικες συγκρουσεις

Μια ποιητική συλλογή για τον αέναο κύκλο έρωτος και θανάτου

Πασχάλης Κατσίκας: «Είναι υποχρέωση του συγγραφέα να συμβαδίζει με την εποχή του»

 
Με αφορμή την παρουσίαση της ποιητικής του συλλογής που φέρει τον τίτλο «Τεταρτημόρια», την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου και ώρα 20:00 στη Λέσχη Κομοτηναίων, ο συγγραφέας Πασχάλης Κατσίκας βρέθηκε στην εκπομπή «Με το Ν και με το Β» όπου μίλησε για το περιεχόμενο της συλλογής, αποτυπώνοντας  παράλληλα τη δική του οπτική τόσο για την ποίηση όσο και για την εν γένει συγγραφή.
 
Να σημειωθεί πως στο πλευρό του θα βρεθεί μια εκλεκτή ομάδα ομιλητών και συγκεκριμένα η  κ. Ζωή Γαβριηλίδου, Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του Δ.Π.Θ, ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας κ. Χάρης Μιχαλόπουλος και κ. Στέφανος Γραβάνης, μέλος του Ε.Ε.Π γαλλικής γλώσσας και πολιτισμού της Νομικής Σχολής.

Την παρουσίαση θα συντονίσει η κ. Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, ενώ αποσπάσματα του βιβλίου θα αναγνώσει η κ. Εύα Σκότη, μέλος της ερασιτεχνικής ομάδας του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής.
 
Τα «Τεταρτημόρια», είναι η πρώτη εκδοτική απόπειρα του Πασχάλη Κατσίκα, και περιλαμβάνει 50 και πλέον ποιήματα. «Η σύγκρουση που ακολουθεί», διαβάζοντάς την, είναι «κοσμογονική», μιας και «η φαντασία» μας συχνά «παράλογες εικόνες γεννά», εγκιβωτίζοντας ένα ηφαίστειο συναισθημάτων.
 
Πασχάλης Κατσίκας όμως αναλυτικά…
 
ΠτΘ.: κ. Κατσίκα, πώς νιώθετε για την εν λόγω παρουσίαση που θα πραγματοποιηθεί την προσεχή Τετάρτη;
Π.Κ.: Είμαι πολύ χαρούμενος που έφτασε η ώρα να παρουσιάσω το βιβλίο μου δημόσια και θα ήθελα αρχικά να ευχαριστήσω τους εκλεκτούς φίλους και συναδέλφους, τη Ζωή, τον Χάρη και τον Στέφανο αλλά και την Ελισάβετ Αρσενίου, την καθηγήτρια που με στήριξε τα τελευταία χρόνια και με ενθάρρυνε τόσο να αρχίσω να δημοσιεύω τα ποιήματα μου σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά, όσο και να φτάσω στο σημείο να τα εκδώσω.
 
ΠτΘ: Πώς αισθάνεστε για την επίσημη μορφή την οποία απέκτησαν;
Π.Κ.: H αίσθηση του να κρατάς στα χέρια σου ένα βιβλίο, που ουσιαστικά αντικατοπτρίζει τον πνευματικό σου κόπο, είναι πολύ διαφορετική από την αίσθηση του να το βλέπεις τμηματικά δημοσιευμένο σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά. Η μεγαλύτερη χαρά έγκειται στο ότι μέσω του βιβλίου, μπορείς να επικοινωνήσεις καλύτερα τα ποιήματά σου με τον κόσμο.
 

«Έρωτας» και «θάνατος» οι κεντρικοί άξονες της συλλογής

 
ΠτΘ: Για κάποιους θεωρείται από τα δυσκολότερα είδη γραφής ως προς τις προσλαμβάνουσες τις οποίες θέλει να δώσει ο ποιητής στον αναγνώστη.
Π.Κ.: Βέβαια. Δημοσιεύοντας δύο-τρία ποιήματα σε κάποιο περιοδικό αποσπασματικά, δεν μπορείς να δώσεις την ευκαιρία στον αναγνώστη να διακρίνει το σύνολο και να κρίνει καλύτερα το έργο. Όσον αφορά τη θεματική του βιβλίου, είναι συγκεκριμένη. Αναφέρεται στα δύο αντίθετα -ή ίσως και όχι για εμένα- τον έρωτα και τον θάνατο. Δεν είναι απόλυτα διακριτό μέσα στο βιβλίο. Κάποια στιγμή ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι ο έρωτας εντάσσεται  στα ποιήματα που αναφέρονται στον θάνατο.
 
ΠτΘ: Η επιλογή να συνδυάσετε κάποια ποιήματά σας τα οποία έχουν τη συγκεκριμένη αυτή θεματολογία, ήταν ένα σχέδιο το οποίο είχατε εξαρχής στο μυαλό σας;
Π.Κ.: Ήταν επιλογή ποιημάτων αλλά παράλληλα και αυτό που με ώθησε να ξεκινήσω να γράφω, διότι ξεκίνησα να γράφω πριν από τρία χρόνια. Αυτό που με ώθησε ήταν κάποιες θανατηφόρες διαδικασίες στη ζωή μου αλλά και  καθημερινά συναισθήματα που με έκαναν να αποτυπώσω τις σκέψεις μου στο χαρτί.
 

«Ο έρωτας είναι η ζωοποιός δύναμη για τον άνθρωπο»

 
ΠτΘ: Θα ήθελα να σταθούμε στον τίτλο της ποιητικής συλλογής, «Τα τεταρτημόρια», ένας όρος- μια λέξη την οποία νομίζω ακούγοντάς κάποιος δεν σκέφτεται ποίηση, καθότι ανήκει σε έναν άλλο τομέα, αυτόν των θετικών επιστημών.
Π.Κ.: Η αρχική μου σκέψη ήταν η συλλογή να τιτλοφορηθεί ως «Τα τεταρτημόρια της ζωής» που -όπως πιστεύω- είναι ο έρωτας και ο θάνατος. Πιστεύω πως η ζωή συνεχίζεται και πέρα από τον θάνατο καθώς και ότι ο έρωτας και ο θάνατος αποτελούν έναν αέναο κύκλο. Ο έρωτας είναι η ζωοποιός δύναμη για τον άνθρωπο. Η αναπαραγωγή  είναι ένα ένστικτο που ενυπάρχει σε όλα τα ζώα αλλά ο έρωτας είναι αυτός που μας διαφοροποιεί από εκείνα. Ο έρωτας ενίοτε θνήσκει, αναγεννάται μέσα από τις ίδιες του τις στάχτες και το εφευρίσκουμε ξανά σε κάποιο άλλο, καινούργιο πρόσωπο. Έτσι κι εγώ οδηγήθηκα στην ποίηση και προέκυψε η συγκεκριμένη συλλογή, η οποία σημειωτέον είναι αφιερωμένη στον πατέρα  και τον γιό μου.
 
ΠτΘ: Από πόσα ποιήματα αποτελείται η συλλογή;
Π.Κ.: Αποτελείται από 54 ποιήματα.
 
ΠτΘ: Αυτό σημαίνει ότι είστε καταρχάς πολυγραφότατος.
Π.Κ.: Η αλήθεια είναι ότι δουλεύω και κάποιες άλλες συλλογές αυτή τη στιγμή. Είμαι στο στάδιο που έχω σχεδόν έτοιμες άλλες δύο, οι οποίες θα ακολουθήσουν.
 
ΠτΘ: Αναφερθήκατε και στο όνομα της κ. Αρσενίου, η οποία υπογράφει το οπισθόφυλλο του βιβλίου εν είδει μιας διαφορετικής περίληψης η οποία μόλις σε δύο παραγράφους πείθει και κερδίζει από μόνη της τον αναγνώστη για την αξία του βιβλίου.
Π.Κ.: Με την Ελισάβετ λόγω της ποίησης είμαστε πολύ κοντά. Μοιράζομαι μαζί της ό,τι κι αν γράφω. Η αλήθειά είναι ότι στην αρχή ήμουν πολύ διστακτικός και υπήρξε ο άνθρωπος που με πίεσε και ώθησε να εξωτερικεύσω τις σκέψεις που είχα αποτυπώσει στο χαρτί.
 
ΠτΘ.: Διαβάζοντας κάποιος το βιογραφικό σας, αντιλαμβάνεται πως η επιστημονική σας κατάρτιση, καθιστά τη στροφή σας στη συγγραφή ως μια λογική συνέπεια της καθημερινότητάς σας.
Π.Κ.: Το περιβάλλον, είτε αυτό είναι οικογενειακό είτε επαγγελματικό, πάντα μας επηρεάζει. Όταν το επαγγελματικό σου περιβάλλον είναι τέτοιο και ουσιαστικά ζεις 25 χρόνια με τα βιβλία έχοντας σπουδάσει βιβλιοθηκονομία, νομίζω ότι η εξέλιξη είναι φυσική.
 
ΠτΘ: Αυτή σας η επαφή με το βιβλίο σας έχει κάνει περισσότερο κριτικό ως προς το προσωπικό σας έργο;
Π.Κ.: H συνεργασία και επαφή με την επιμελήτριά μου, Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, υπήρξε καθημερινή. Όταν δουλεύεις τόσα χρόνια με το βιβλίο, μπορείς να καταλάβεις την ποιότητα της έκδοσης τη στιγμή που θα βρεθεί στα χέρια σου. Προσπαθήσαμε να δώσουμε στο βιβλίο μια μορφή που να αντιπροσωπεύει τα ποιήματα και παράλληλα να τα περιγράφει εξωτερικά. Από το εξώφυλλο ακόμη, όπου θα δουν οι αναγνώστες τα «Δύο σώματα» σε λευκό και μαύρο χρώμα που αποτελεί έναν πίνακα που μου χάρισε η Αλεξάνδρα Μάντζαρη και μου επέτρεψε αφιλοκερδώς να τον εντάξω στο εξώφυλλο, αποδεικνύουν ακριβώς αυτό. Έρωτας και θάνατος απέναντι, να καθρεπτίζονται τόσο εκτός όσο και εντός της συλλογής. Ακόμη,  οι αναγνώστες θα δουν ότι πράξαμε κάπως διαφορετικά στην έκδοση, τοποθετώντας  ποιήματα και  τίτλους σαν να αντικατοπτρίζεται το ένα στο άλλο.
 

Η παρουσία του συγγραφέα στην 8η Λογοτεχνική Σκηνή

 
ΠτΘ: Τα «Tεταρτημόρια» έχουν ξεκινήσει ήδη το δικό τους ταξίδι στον χώρο της ποίησης ξεφεύγοντας από τα όρια της Θράκης, καθώς το περασμένο σαββατοκύριακο σας δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχετε και  παρουσιάσετε κατά τρόπον τινά ένα κομμάτι της ποιητικής αυτής συλλογής σε μια εκ των σημαντικότερων διοργανώσεων.
Π.Κ.:Η αλήθεια είναι ότι έτυχε να διαβάσει τα ποιήματά μου ο κ. Γιώργος Κορδομενίδης, ο εκδότης του περιοδικού «Εντευκτήριο» και μου ζήτησε να του στείλω και κάποια άλλα ποιήματα. Επέλεξα να του στείλω 10 κοινωνικοπολιτικά, ανέκδοτα ποιήματα και με προσκάλεσε να τα διαβάσω στην 8η Λογοτεχνική Σκηνή που διοργανώνει από το 2012 σε συνεργασία με τον δήμο Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική εκδήλωση, κατά την οποία δίνεται η ευκαιρία σε νέους συγγραφείς να παρουσιάσουν το έργο τους, ταυτόχρονα με άλλους καταξιωμένους στον χώρο της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας τους οποίους είχα και την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά. Ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία και μάλιστα φέτος, περιελάμβανε και μια καινοτομία. Οι καλλιτέχνες παρουσιάζονταν από άλλους ομότεχνούς τους και όχι από τον ίδιο τον Γιώργο Κορδομενίδη, όπως συνέβαινε παλαιότερα. Για παράδειγμα, εμένα με παρουσίασε ο πολύ καλός μου φίλος Στέφανος Γραβάνης, που αποτελεί μέλος Ε.Ε.Π της γαλλικής γλώσσας και πολιτισμού της Νομικής σχολής, τον οποίο και ευχαριστώ.
 
ΠτΘ: Δεδομένου του κοινωνικοπολιτικού χαρακτήρα που προαναφέρθηκε, πέραν του έρωτα και του θανάτου που πρωταγωνιστούν στο βιβλίο, εμπνέεστε και από τα όσα συμβαίνουν γύρω μας;
Π.Κ: Ναι, φυσικά. Με απασχολεί πάρα πολύ η επικαιρότητα και αντλώ την έμπνευση μου και μεταξύ άλλων από ιστορικά γεγονότα. Για παράδειγμα, ανέκαθεν είχα μια ευαισθησία γύρω από το Ολοκαύτωμα. Πιστεύω ότι το μέλλον της  Θεσσαλονίκης θα ήταν πολύ διαφορετικό αν δεν είχε χάσει την εβραϊκή κοινότητα. Έτσι, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ξεκίνησα με ένα ποίημα αφιερωμένο για στους ελληνοεβραίους που βρέθηκαν στο Άουσβιτς. Τους Θεσσαλονικείς εκείνους που εξεγέρθηκαν μέσα στο Μπίρκεναου. Το συγκεκριμένο, αποτελεί  ένα γεγονός μοναδικό το οποίο δεν γνωρίζουν πάρα πολλοί. Ακόμη, αναφέρθηκα στη σημερινή κατάσταση όπως τη βλέπουμε να διαμορφώνεται με τους μετανάστες να συρρέουν στη χώρα μας και αυτά τα ωραία σύγχρονα κέντρα υποδοχής της Ε.Ε. Επίσης, ένα εκ των ποιημάτων ήταν αφιερωμένο στην γενοκτονία των Τούτσι στην Ρουάντα. Ποιήματα που συγκεντρώνω σε μια δεύτερη συλλογή που θέλω να πιστεύω ότι θα ολοκληρωθεί σύντομα ώστε να πάρει κι εκείνη τον δρόμο της έκδοσης.
 

«H ποίηση έχει την υποχρέωση να είναι πολιτική»

 
ΠτΘ: Επομένως, θεωρείτε ότι η ποίηση μπορεί να έχει πολιτικό περιεχόμενο αλλά και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα;
Π.Κ.: H ποίηση έχει την υποχρέωση να είναι πολιτική και να δείχνει πτυχές που δεν μπορεί να δει ίσως με την πρώτη ματιά ο αναγνώστης. Με απασχολούν πάρα πολύ τα ζητήματα της καθημερινότητας και της πολιτικής και σκοπός μου είναι να δώσω μια ώθηση στους αναγνώστες μου να ανακαλύψουν ξανά τον άνθρωπο και τον ανθρωπισμό τους, ο οποίος φαίνεται να εκλείπει σε αυτά τα χρόνια της κρίσης. Δεν σας κρύβω ότι τρέφω φοβίες προσπαθώντας να κρούσω τον κώδωνα του κινδύνου για τα σημερινά κέντρα υποδοχής, τα οποία μπορεί να μην είναι στρατόπεδα συγκέντρωσης αλλά φοβάμαι μήπως εξελιχθούν σε αυτά. Είναι υποχρέωση του συγγραφέα να συμβαδίζει με την εποχή του.
 
ΠτΘ: Κλείνοντας την κουβέντα μας, ποια θα επιθυμούσατε να είναι η σκοπιά των αναγνωστών;
Π.Κ.: Αυτό που θα ήθελα, είναι να δοθεί μεγάλη βαρύτητα στους στίχους ενός ποιήματος: «Σπείρα η ζωή/ομόκεντροι κύκλοι/ που διαρκώς το κέντρο τους μετατίθεται/ εμπρός/ δίχως να σταματά/συνεχίζεται/ πιο πέρα ακόμη κι απ’ το θάνατο». Νομίζω πως αν κρατήσουν τους συγκεκριμένους στίχους και διαβάσουν τη συλλογή, θα καταλάβουν πολύ καλά τι ακριβώς θέλω να τους πω. Κλείνοντας, θα ήθελα να υποσχεθώ σε όσους παρευρεθούν στην παρουσίαση ότι θα ακολουθήσει μια εξαντλητική συζήτηση κατά την οποία θα είμαι ανοιχτός να συζητήσουμε ειλικρινέστατα όλα τα θέματα που πραγματεύεται το βιβλίο και να απαντήσω σε κάθε τους ερώτηση.
 

Η Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Ελισάβετ Αρσενίου για τα «Τεταρτημόρια»

 
«Ποιήματα σαν τα “Τεταρτημόρια” γράφονται μέσα μας, στη λυρική αποθήκη του αρχετυπικού μας βίου. Από κει ο δημιουργός τους, Πασχάλης Κατσίκας, άντλησε και δημιούργησε τη δική του λογοτεχνική αφήγηση. Οι ποιητικές πράξεις που αποδίδονται στο βιβλίο αυτό είναι συγχρόνως εκρηκτικές και στοχαστικές και μας καλούν η καθεμιά τους σε αναγνωστικές συναντήσεις γόνιμες, απολαυστικές, συγκινητικές ή και αποκαλυπτικές. Συναντώντας τα ποιήματα των Τεταρτημορίων άλλοτε παρασύρεσαι στον λυρισμό τους και άλλοτε έλκεσαι σε μέρη νηφάλια και στοχαστικά, ειρωνικά και κριτικά, που σου θυμίζουν ότι ο ποιητικός λόγος δεν είναι απλώς έκφραση συναισθημάτων. Η ποίηση είναι ένα πεδίο πυκνό και σημασιολογικά αποδοτικό. Και οι ποιητές αλλά και οι αναγνώστες τους έχουν γίνει σήμερα απαιτητικότεροι και έχουν πλέον συνείδηση ότι ζούμε σε έναν πολιτισμό κειμένων.
 
Γραμμένα με τόλμη, κυρίως όταν συνδυάζουν το υψηλό ύφος με την αγοραία επίθεση και τον σαρκασμό, τα “Τεταρτημόρια” είναι ένα βιβλίο συγκινητικό και δραματικό. Προκαλεί αισθητικά ολοκληρωμένες συγκινησιακές εντάσεις, από τη μεγαλύτερη τρυφερότητα και τον χαριτωμένο σαρκασμό έως την πιο μνημειακά μεγαλειώδη θλίψη, από την παιγνιώδη ελαφρότητα έως τον κίνδυνο του πιο μεγάλου αποχωρισμού».

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.