Γνωριστε τον «Καλλιπο»: Η ακαδημαικη κοινοτητα της Ελλαδας πρωτοπορει σε πανευρωπαικο επιπεδο

Κόντρα στα δυσοίωνα των ημερών και τα ήθη της Ελλάδας την περίοδο της κρίσης, που αρέσκεται στο λίγο και ξεχνά να οραματίζεται, να σχεδιάζει και να υλοποιεί η ύπαρξη του «Κάλλιπου» αποτελεί αν μη τι άλλο μια φωτεινή εξαίρεση. Ικανοποιώντας τις απαιτήσεις των καιρών που θέλουν την τεχνολογία να καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στην καθημερινότητά μας αλλά και το διαρκές αίτημα για διάχυση της γνώσης σε όλη την κοινωνία ο «Κάλλιπος» ήρθε για να αποδείξει πως τα παραπάνω είναι εφικτά. Τι είναι όμως ο «Κάλλιπος»;
 
Ο «Κάλλιπος» είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα (www.kallipos.gr) μέσω της οποίας ανεβαίνουν ήδη από τις αρχές του έτους τα ηλεκτρονικά συγγράμματα που παρήχθησαν στα πλαίσια του έργου «Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα» από ακαδημαϊκούς δασκάλους που εργάζονται στα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας. Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να επισκέπτεται την πλατφόρμα του «Κάλλιπου» και να κατεβάζει δωρεάν τα συγγράμματα, χωρίς να απαιτείται κάποια επιπλέον «διατύπωση». Η πρωτοπορία του έργου όμως δεν σταματά εδώ αφού τα παραδοτέα συγγράμματα δεν έχουν τη μορφή ενός «κλασικού» βιβλίου αλλά ενσωματώνουν και αξιοποιούν τη διαδραστικότητα του διαδικτύου.
 
Το δικό του λιθαράκι σε αυτό το εγχείρημα έβαλε, υπογράφοντας, από κοινού με τον αδελφό του, τρία από τα συγγράμματα που βρίσκονται στην πλατφόρμα του «Κάλλιπου» ο Επίκουρος Καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ κ. Χάρης Μιχαλόπουλος. Συνομιλώντας μαζί του ο κ. Μιχαλόπουλος εξήγησε τους στόχους και τους σκοπούς που εξυπηρετεί ο «Κάλλιπος» αλλά και το σκεπτικό που διακατέχει τη δράση και τα σημεία που την καθιστούν μια από τις πιο πρωτοποριακές πρωτοβουλίες σε εκπαιδευτικό επίπεδο σε όλη την Ευρώπη. 

«Δεν πρόκειται απλώς για βιβλία που βρίσκονται σε μορφή pdf»

ΠτΘ: Ανάμεσα στις άλλες ασχολίες σας, προσφάτως στα πλαίσια ενός προγράμματος, κυκλοφορήσατε σε συνεργασία με τον αδελφό σας τρεις εκδόσεις στην ιστοσελίδα kallipos.gr. Τι είναι λοιπόν ο «Κάλλιπος»;
Χ.Μ.: Ο «Κάλλιπος» είναι μια δράση την οποία ανέλαβαν να υλοποιήσουν από κοινού ο Σύνδεσμος Ελληνικών και Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας και ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων και Έρευνας του Μετσόβιου Πανεπιστημίου. Στόχος της δράσης ήταν να πραγματοποιήσει τη δημιουργία ηλεκτρονικών διαδραστικών πολυμεσικών συγγραμμάτων για την ανώτατη εκπαίδευση και όχι μόνο. Έγινε μία πρόσκληση λοιπόν σε όλα τα πανεπιστήμια και σε ερευνητές που εργάζονται σε ερευνητικά κέντρα να συγγραφούν για όλα ανεξαιρέτως τα αντικείμενα που θεραπεύονται στα ελληνικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο – και ως προς αυτό ο «Κάλλιπος» υπήρξε υποδειγματικός καθώς η δράση κράτησε ένα χρόνο- και ήδη ανεβαίνουν τα παραδοτέα στο διαδίκτυο.
 
Η πλατφόρμα φιλοξενεί συγγράμματα που καταχωρίζονται στις εξής κατηγορίες: 1. Ανθρωπιστικές και νομικές επιστήμες, επιστήμες τεχνών και γραμμάτων 2. Ιατρικές επιστήμες και επιστήμες της ζωής 3. Οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές και γεωπονικές επιστήμες 4. Θετικές και φυσικές επιστήμες 5. Επιστήμες μηχανικών και πληροφορικής. Δεν πρόκειται απλώς για βιβλία που βρίσκονται σε μορφή pdf. Πρόκειται για πολυμεσικά και πολυτροπικά βιβλία τα οποία ενσωματώνουν μεταξύ άλλων στο κείμενό τους παραπομπές σε ιστοσελίδες, σε βίντεο, σε ηχητικά αρχεία, σε online βιβλιογραφίες, έχουν σχεδιαγράμματα, multimedia αρχεία, εξωτερικές πηγές πληροφόρησης. Δεν πρόκειται δηλαδή απλά για ανάγνωση αυτών των βιβλίων, αλλά προσκαλούμε τον αναγνώστη να ασχοληθεί, στο βαθμό που αυτός επιθυμεί, με το συγκεκριμένο αντικείμενο που τον ενδιαφέρει. 

«Είναι μια απίστευτη διάχυση της γνώσης ακόμη και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα»

ΠτΘ: Τα συγκεκριμένα συγγράμματα άρα δεν απευθύνονται μόνο σε ακαδημαϊκούς…
Χ.Μ.: Όλα αυτά τα βιβλία δεν περιορίζονται μόνο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς ο «Κάλλιπος» έχει ήδη ξεκινήσει και τα ανεβάζει στην πλατφόρμα www.kallipos.gr και μπορεί ο καθένας δωρεάν και χωρίς κανένα κωδικό πρόσβασης να κατεβάσει όλο αυτό το υλικό, είτε στον υπολογιστή του είτε σε tablets είτε για εκείνον που παραδοσιακά θέλει να έχει ένα χαρτί μπροστά του, εκτυπώνοντάς το αρχείο. Είναι μια απίστευτη διάχυση της γνώσης ακόμη και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Είναι ένα άνοιγμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της γνώσης που παράγεται εκεί προς την κοινωνία. 

«Το υλικό που έχει παραχθεί μέσω του «Κάλλιπου» είναι με ελεύθερη πρόσβαση»

ΠτΘ: Πλην του «Κάλλιπου» γνωρίζετε κάποια ανάλογη προσπάθεια για δημοκρατικοποίηση της γνώσης;
Χ.Μ.: Δεν έχω υπόψη μου κάποια άλλη παρόμοια προσπάθεια σε τέτοια έκταση. Το πιο σημαντικό μάλιστα είναι ότι όλο το υλικό που έχει παραχθεί μέσω του «Κάλλιπου» είναι με ελεύθερη πρόσβαση. Όλοι οι συγγραφείς δηλαδή έχουν παραχωρήσει το copyright στη δράση και έτσι τα εν λόγω συγγράμματα είναι ελεύθερα για κατέβασμα από τον καθένα.
 
Αρχικός στόχος του «Κάλλιπου» ήταν να ανέβουν 2.000 συγγράμματα και ήδη έχουν αρχίσει να ανεβαίνουν στο διαδίκτυο τα συγγράμματα. Βασικός στόχος είναι να δοθούν ίσες ευκαιρίες σε όλους και παντού. 

«Τα συγγράμματα είναι ανοικτά προς κρίση σε ένα ευρύ κοινό»

ΠτΘ: Το εγχείρημα σημαίνει παράλληλα και αλλαγή της ταυτότητας του διδάσκοντα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθότι το έργο του εκτίθεται σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, υφίσταται κρίσεις και συγκρίσεις, αξιολόγηση…
Χ.Μ.: Θα συμφωνήσω. Τα συγγράμματα είναι ανοικτά προς κρίση σε ένα ευρύ κοινό, εφόσον είναι ελεύθερη η διάθεσή τους και κρίνονται σε διπλό επίπεδο και στην πράξη και ως προς το περιεχόμενό τους. 

«Με αφορμή τον «Κάλλιπο» θέλω να πιστεύω πως τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται ευκολότερα και για τον φοιτητή αλλά και για τον διδάσκοντα»

ΠτΘ: Ως προς τη δική σας συνεισφορά στο εγχείρημα, από κοινού με τον αδελφό σας, Ανδρέα Μιχαλόπουλο, που εργάζεται ως Αν. Καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών συγγράψατε τρία βιβλία. Ποια είναι αυτά;
Χ.Μ.: Το πρώτο έχει να κάνει με τη λατινική ποίηση και συγκεκριμένα με τις «Ωδές» του Ορατίου. Το δεύτερο έχει να κάνει με τη ρωμαϊκή ερωτική ελεγεία, όπου κάναμε μία επιλογή από τους ελεγειακούς ποιητές της Ρώμης της αυγούστιας εποχής. Η ταξινόμηση γίνεται με θεματικά κριτήρια ώστε να είναι εύχρηστο και για τον απλό αναγνώστη, που δεν θα θελήσει να διαβάσει ολόκληρο το βιβλίο αλλά να ασχοληθεί με συγκεκριμένο κομμάτι της. Η ίδια αρχή ισχύει και για το βιβλίο που έχει ως περιεχόμενο τις «Ωδές» του Ορατίου. Παρόλα αυτά και στα δύο βιβλία εξασφαλίζεται το φιλολογικό αναλυτικό υπόμνημα του σχολιασμού στα κείμενα. Υπάρχει μια γενική εισαγωγή και στα δύο βιβλία που μας εισάγει στο είδος και ακολουθούν τα ποιήματα στο πρωτότυπο, λεξιλόγιο και στο τέλος η μετάφραση ώστε να μη δοθεί αμέσως η ευκολία της ερμηνείας και μετά ακολουθεί αναλυτικός σχολιασμός με πολυμεσικό υλικό, όπως βίντεο, εικόνες, timelines, online βιβλιογραφίες κτλ. Το τρίτο βιβλίο είναι ένα ανθολόγιο επιλεγμένων κειμένων από την «Αινειάδα» του Βιργιλίου και τις «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου που περιλαμβάνει το κείμενο, λεξιλόγιο και μετάφραση. Άλλωστε για τους λατινιστές ένα εμπόδιο που πάντα έχουμε στα μαθήματα είναι ότι δεν διαθέτουμε μεταφράσεις στα ελληνικά. Τώρα με αφορμή τον «Κάλλιπο» θέλω να πιστεύω πως τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται ευκολότερα και για τον φοιτητή αλλά και για τον διδάσκοντα.
 
ΠτΘ: Η τελική μορφή των βιβλίων πώς προέκυψε, ποια ήταν ακριβώς η διαδικασία στο πλαίσιο του «Κάλλιπου»;
Χ.Μ.: Καθώς γραφόταν το βιβλίο υπήρχε ένας κριτικός αναγνώστης ο οποίος διάβαζε το υλικό και έδινε στους συγγραφείς τις παρατηρήσεις του. Αυτή η διαδικασία έγινε δύο φορές, κατά το 30% της μερικής υποβολής του έργου και στην τελική υποβολή. Οι διορθώσεις και οι υποδείξεις του κριτικού αναγνώστη έπρεπε να ενσωματωθούν από τη συγγραφική ομάδα. Και φυσικά πριν την έκδοση γίνεται η γλωσσική επιμέλεια, η γραφιστική επιμέλεια και η μετατροπή του βιβλίου ώστε να είναι διαθέσιμα και για tablets. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας ανεβαίνουν τα βιβλία στην πλατφόρμα του «Κάλλιπου».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.