Περι Πολιτικης Ι (Η ουσια)
1. Ο Β. Ι. Ουλιάνωφ, ευρύτερα γνωστός ως Λένιν όρισε την πολιτική ως τέχνη και επιστήμη. Μερικές δεκαετίες μετά ο σοσιαλιστής και Πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Μιττεράν θεωρούσε την πολιτική ως την τέχνη του εφικτού.
Αμφότεροι πρότειναν ορισμό της πολιτικής δίνοντας έμφαση στη διαδικασία και στην μέθοδο επίλυσης των προβλημάτων που αυτή καλείται να αντιμετωπίσει. Ο διάσημος πολιτειολόγος και δημοσιολόγος της Γ’ Γαλλικής Δημοκρατίας Μ. Ντυβερζλέ (M. Duverger) τόνιζε τη δυσχέρεια προσέγγισης της έννοιας της πολιτικής, την ίδια στιγμή που αναγνώριζε την ανάγκη σαφούς ορισμού της. Περαιτέρω δε σημείωνε την ανάγκη καθολικής αποδοχής του περιεχομένου της πολιτικής.
Μεγάλος αριθμός πολιτικών επιστημόνων εντοπίζει ως αφετηρία των δυσκολιών τη ρευστότητα των γνωστικών αντικειμένων, τα οποία συναποτελούν την πολιτική επιστήμη. Άμεση συνέπεια της ανωτέρω διαπίστωσης είναι η παραδοχή πως οι πολιτικοί επιστήμονες είτε διολισθαίνουν σε απλή περιγραφή της καθημερινότητας αδυνατώντας να ταξινομήσουν τα δεδομένα σε διανοητικά επεξεργασμένα συμπεράσματα είτε αδυνατούν να εξηγήσουν την καθημερινότητα βασιζόμενοι σε αφηρημένες γενικότητες.
Στο πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα ο Μ. Weber εδίδαξε πως η πολιτική είναι η πάλη και η προσπάθεια για συμμετοχή στην εξουσία ή για επηρεασμό της, με τρόπο ώστε η εξουσία να λειτουργεί όχι μόνο προς όφελος των εξουσιαζόντων. Με τον ανωτέρω ορισμό προτάθηκε –και εν πολλοίς επιτεύχθηκε- η σύνδεση της πολιτικής με την εξουσία, στοιχείο το οποίο ήταν ήδη γνωστό από τη σκέψη που χαρακτηρίζεται ως κλασική.
Ήδη από την περίοδο της σύλληψης και της γέννησης της δημοκρατίας, καθώς και της διαμόρφωσης αυτής ως άμεσης, μελετώνται η φύση και η δράση της εξουσίας ως καθοριστικού δεδομένου της ανθρώπινης κοινωνίας. Η διαχρονική μελέτη της εξουσίας προσέθεσε τον φόβο, τη συνήθεια, την προσδοκία ανταμοιβής, την πίστη πλησίον της ελπίδας, της πεποίθησης και της λογικής ως κινήτρων της πολιτικής δράσης. Ωστόσο δημιουργείται σύγχυση από το διαφορετικό περιεχόμενο που αποκτούν οι χρησιμοποιούμενοι όροι σε σχέση με το αντίστοιχο που διαθέτουν οι ίδιες λέξεις, χρησιμοποιούμενες όχι ως όροι αλλά ως φραστικά σήματα της καθημερινότητας π.χ. ιδεολογία.
2. Σε κάθε περίπτωση πάντως η πολιτική επιστήμη στεγάζει τις διεθνείς σχέσεις, την πολιτική ψυχολογία, την πολιτική κοινωνιολογία, τους πολιτικούς θεσμούς, τη συγκριτική πολιτική, την πολιτική μεθοδολογία, καθώς και την ιστορία της πολιτικής ζωής η οποία γίνεται αντιληπτή ως ιστορία των πολιτικών θεωριών και των πολιτικών ιδεών.
3. Για την κατανόηση της πολιτικής χρειάζεται η πολιτική επιστήμη άρα και το δημόσιο δίκαιο, περιλαμβανομένου επίσης του καθόλου δημοσίου δικαίου, δηλαδή του ποινικού δικαίου, καθώς και του δικαίου της ποινικής δικονομίας.
Το εγχείρημα κατανόησης, εμπέδωσης και διαμόρφωσης κανόνων, τυπικών και συστατικών, που εφαρμοζόμενοι θα ρυθμίζουν την κοινωνική δράση του ανθρώπου και επιλύουν τα γενικά προβλήματα της ανθρώπινης κοινωνίας είναι αυτονοήτως πολύπλοκο. Δεν είναι τυχαίο που τα προαναφερθέντα γνωστικά αντικείμενα θεραπεύονται με αμφίσημα αποτελέσματα. Οι αρχαίοι Έλληνες πρωτογραφείς επεσήμαναν τη ζεύξη επιστήμης και αρετής ως αναγκαίας διανοητικής μεθόδου για την κατανόηση του φυσικού κόσμου αφενός και της ανθρώπινης κοινωνίας αφετέρου.
Το ανωτέρω στοιχείο σηματοδοτεί την πρώτη ομάδα προβλημάτων, τα οποία εμποδίζουν την εξαγωγή χρήσιμων και ορθών συμπερασμάτων.
Τη δεύτερη ομάδα προβλημάτων αποτελεί η αμφισημία αυτής καθ’ εαυτής της πολιτικής επιστήμης, καθώς είναι δυνατό αυτή να ωραιοποιεί και έτσι να συσκοτίζει την πραγματικότητα, την ώρα που η επιστημονική πρόταξη είναι η κατανόηση της πραγματικότητας, όπως είναι αυτή και όχι όπως νομίζουμε ότι είναι.
Η ιστορία ως σύνθεση των επιστημών, βρίθει παραδειγμάτων στρεβλής και παραμορφωμένης αντίληψης της πραγματικότητας είτε λόγω διανοητικής ανεπάρκειας που οδήγησε στην ανάδειξη μερικών και πρόσκαιρων συμπερασμάτων είτε λόγω διανοητικής επιτηδειότητας που οδήγησε στον τονισμό στερεοτυπικών και ιδεοληπτικών θέσεων. Σε αμφότερες τις εκδοχές έχουμε μόνο επιστημονικοφανή εξήγηση της πραγματικότητας.
Πρόκειται για την επικράτηση της επικοινωνίας στην κοινωνία, ή με άλλες λέξεις στράτευση του διανοητή σε παράταξη ή κόμμα και μεταμόρφωσή του σε επινοητή, με ιδιοτελή σκοπό.
4. Όπως ήδη έχει σημειωθεί καθοριστικό στοιχείο για τη διαμόρφωση της έννοιας της πολιτικής είναι η έννοια της εξουσίας, η οποία με τη σειρά της για να κατανοηθεί απαιτεί τη διάκρισή της από κάθε άλλη μορφή επιρροής, ανισότητας ή δύναμης. Τα ανωτέρω μοιράζονται και έχουν κοινό σημείο την εξουσία, δηλαδή την δυνατότητα να διαμορφώνουν τη συμπεριφορά του άλλου. Η εξουσία όμως διαφοροποιείται από την επιρροή, την ανισότητα και την απλή υλική δύναμη, επειδή διαθέτει ως βάση αντιλήψεις, αρχές και αξίες που επιτρέπουν στους φορείς της να ασκούν πειθώ και βία με τρόπο ο οποίος είναι κοινωνικά αποδεκτός. Η κοινωνική αποδοχή οφείλεται στην τυποποίηση μέσω κανόνων δικαίου των εξουσιαστικών σχέσεων και του εξουσιαστικού φαινομένου στην κοινωνία συνολικά. Έτσι, ο εξουσιαστής δεν επικαλείται δικαίωμα αλλά ασκεί αρμοδιότητα, δηλαδή λειτουργικό δικαίωμα, δηλαδή τυποποιημένη δύναμη που του επιτρέπει να λειτουργεί ορθολογικά και με την αποδοχή των εξουσιαζόμενων, οι οποίοι είναι φορείς υποχρεώσεων που αντιστοιχούν στις αρμοδιότητες των οργάνων της εξουσίας.
5. Εν’ όψει των ανωτέρω ένας πρώτος ορισμός της πολιτικής θεωρεί την πολιτική ως πρότυπο ανθρωπίνων σχέσεων, το οποίο εμπεριέχει διαδικασίες επιρροής και όργανα που είναι φορείς εξουσιαστικών αρμοδιοτήτων.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
