Η «περιπετεια» της Αγγελικης Κιουρτση-Μιχαλοπουλου με το αρχειο του ΛΕΚ – Οπως την αποτυπωσε στον προλογο του βιβλιου

Είναι μια πόλη μαγευτική η Καβάλα. Μια πόλη-Νεράιδα, που ξέφυγε για λίγο από τα γαλανά νερά του Αιγαίου, σκαρφάλωσε βιαστικά στα βράχια της «Παναγίας» και ακούμπησε τα νώτα της με χάρη στο καταπράσινο όρος Σύμβολο, για να ξεκουραστεί. Τη δρόσισε η αύρα, τη μάγεψε η θέα, αυτή η απεραντοσύνη της θάλασσας –ο μακρινός ορίζοντας με το νησί της Θάσου και το Άγιο βουνό του Άθω στο βάθος του. Και ξεχάστηκε. Και δε γύρισε πια πίσω στον κόσμο των Νηρηίδων. Δεν ξανακατέβηκε στη θάλασσα. Έμεινε εκεί στο ξάγναντο για πάντα, σκαρφαλωμένη στα βράχια, η πανέμορφη κόρη. Αιώνιο σύμβολο της ομορφιάς και της αθανασίας μέσα στη φθορά και τις αντιξοότητες του χρόνου.
 
«Πολύφερνος κόρη» η Καβάλα, πολυπροικισμένη, που όλοι την ερωτεύτηκαν, τη διεκδίκησαν και εξακολουθούν να έχουν τα μάτια τους στραμμένα πάνω της (το επιβεβαιώνουν οι τρεις βουλγαρικές κατοχές με στόχο πάντα την προσάρτησή της στη Βουλγαρία: 1912-1913, 1916-1918, 1941-1944). Όμως αυτή με νύχια και με δόντια κρατήθηκε σκαρφαλωμένη στον ιστορικό βράχο της. Δεν παρέδωσε την ψυχή της σε κανέναν από τους κατακτητές της. Και την εκδικήθηκαν εκείνοι βάναυσα γι’ αυτό. Έτσι, η Καβάλα γιάτρευε κάθε φορά τις πληγές της, μόλις τέλειωνε το κακό, και συνέχιζε πάντα την ελληνική της πορεία στο διάβα των αιώνων.
 
Σε μια τέτοια δύσκολη ώρα, μεταπολεμική–μετακατοχική, γεννήθηκε το Λύκειο Ελληνίδων Καβάλας. Τη στιγμή που άρχιζε η πατρίδα μας την προσπάθειά της για ανασυγκρότηση μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Στην Καβάλα οι βαθιές πληγές που είχε ανοίξει η τρίτη βουλγαρική κατοχή ζητούσαν επίμονα την επούλωσή τους. Και τότε, δυστυχώς, ξέσπασε ο αδελφοκτόνος εμφύλιος πόλεμος και η Ελλάδα άρχισε ξανά να αιμορραγεί. Στο πλευρό της συστρατεύθηκε αμέσως το Λύκειο Ελληνίδων Καβάλας. Δε δίστασε ούτε στιγμή. «Ο καιροί ο μενετοί» (Θουκυδίδης 1.142). Προσάρμοσε το έργο του στις κρίσιμες ανάγκες της πατρίδας και πορεύτηκε μαζί της σε όλη τη διάρκεια του εμφυλίου. Στη συνέχεια, όταν το κακό σταμάτησε, άλλαξε πορεία σε καιρούς ειρηνικούς με χαρούμενους ρυθμούς μέχρι σήμερα και πάντα πορεία εθελοντισμού και προσφοράς.
 
 Η έρευνά μου για το Λύκειο Ελληνίδων Καβάλας (Λ.Ε.Κ.), του οποίου έχω την τιμή να είμαι μέλος της Γενικής Συνέλευσης, ξεκίνησε με αφορμή σχετική εισήγησή μου στο Γ΄ Διεθνές Συνέδριο Βαλκανικών Ιστορικών Σπουδών του Ι.Λ.Α.Κ. στις 17-18/9-2010. Η άδεια για να ερευνήσω το Αρχείο του Λ.Ε.Κ. με χαροποίησε, γιατί ήταν ομόφωνα καταφατική:
 
 «Το Δ.Σ. ομόφωνα συμφωνεί να ανατρέξει η φιλόλογος κ. Αγγελική Κιουρτσή- Μιχαλοπούλου στο Αρχείο μας, γιατί την θεωρεί αξιόλογο άτομο και Επιστήμονα. Άλλωστε έχουμε θαυμάσει το έργο της σε παλαιότερη συνεργασία που είχαμε με το φιλολογικό μας τμήμα. Την κυρία Κιουρτσή-Μιχαλοπούλου αναλαμβάνει να την ενημερώσει η κ. Πέπη Σαμαρά (ειδ. Γραμματέας), λέγοντάς της ότι θα είναι μεγάλη μας τιμή η έρευνα που θα πραγματοποιήσει για το Σύλλογό μας», γράφει το Πρακτικό 15/30-10-2009.
 
Η έρευνα ήταν για μένα πραγματική αποκάλυψη, καθώς με οδήγησε σε στοιχεία πρωτόγνωρα, συγκλονιστικά πολλές φορές, γιατί δεν είναι εύκολο να τα φανταστεί κανείς στις δραστηριότητες ενός γυναικείου Σωματείου σε χρόνια που οι γυναίκες ζούσαν ακόμη σε έναν ασφυκτικό κοινωνικό κλοιό με πολύ περιορισμένες ελευθερίες κίνησης.
 
Η εισήγησή μου φαίνεται πως έπαιξε σημαντικό ρόλο για την έκδοση αυτού του Βιβλίου, όπως φαίνεται και στο Πρακτικό 16/22-9-2010 του Λυκείου Ελληνίδων Καβάλας:
 
«…στην καταπληκτική και άκρως συγκινητική εισήγηση της κας Αγγελικής Κιουρτσή-Μιχαλοπούλου παρευρέθησαν η Πρόεδρος, η Α΄ Αντιπρόεδρος, η Ταμίας, η Έφορος Ιματιοθήκης και η Κοσμήτωρ. Ευχαριστήσαμε την κ. Κιουρτσή και υποσχεθήκαμε αμφότεροι σε περαιτέρω συνεργασία…».
 
Το πιο σημαντικό μου εφόδιο στην πνευματική περιπέτεια που ξεκινούσα με την ταπεινή μου πένα ήταν η μεγάλη μου επιθυμία να κάνω γνωστά και στους συμπολίτες μου τα στοιχεία που εγώ είχα την τύχη με την έρευνά μου να γνωρίσω. Δεν έπρεπε να παραμένουν κλεισμένοι μέσα στο πολύτιμο Αρχείο του Λ.Ε.Κ. βουβοί ακόμη οι μάρτυρες της Ιστορίας του, που είναι ταυτόχρονα και μάρτυρες της Ιστορίας της πόλης και της περιοχής μας ευρύτερα. Όφειλα να τους δώσω φωνή. Γιατί «θνσκει δέ σιγαθέν καλόν ργον»1 (Πίνδαρος απ. 121.4).
 
Ήταν βαριά η ευθύνη για το εγχείρημα που αναλάμβανα και την ένιωθα πιεστική. Έπρεπε να ανταποκριθώ με αξιοσύνη στην προβολή του σοβαρού αυτού έργου και να μη διαψεύσω την προσδοκία του Δ.Σ. του Λυκείου που μου το εμπιστεύθηκε (Πρ. 19/9-11-2010). Η δυσκολία από την αρχή έκανε την εμφάνισή της. Το έργο του Λ.Ε.Κ., μεγάλο και πολυσχιδές, έπρεπε «να εγκλωβιστεί» στο μικρό χώρο ενός βιβλίου. Δύο μεγέθη δυσανάλογα, που έπρεπε να συνυπάρξουν. Το Αρχείο τεράστιο και η κάθε δραστηριότητα διεκδικούσε επάξια μια θέση στο βιβλίο. Στόχος και αγωνία μου σε όλη τη διάρκεια της εργασίας μου ήταν να φωτιστεί από όλες του τις πλευρές το έργο του Λ.Ε.Κ., όπως του πρέπει, ενώ ταυτόχρονα θα έπρεπε να παραλειφθούν πολλά λόγω έλλειψης χώρου.
 
Πολλές φορές δείλιασα και σκέφτηκα να σταματήσω την προσπάθεια. Αυτό όμως θα ήταν…λιποταξία. Στο νου μου ερχόταν βασανιστικά η Πυθαγόρεια ρήση «τ μοι δέον οκ τελέσθη;» και ξαναξεκινούσα την απόπειρα της συγγραφής.
 
Έτσι, εντρύφησα για περισσότερα από τρία χρόνια με πολύ έντονους ρυθμούς στο πλούσιο Αρχείο του Λυκείου, σε καλή κατάσταση διατηρημένο. Ήταν πάρα πολλές οι χειρόγραφες σελίδες των Πρακτικών του (17 τόμοι, 3.642 σελίδες) και των υπόλοιπων λειτουργικών του Βιβλίων, τα οποία με μεγάλη προσοχή και δυσκολία αποδελτίωσα και κατέταξα στα αντίστοιχα κεφάλαια του βιβλίου αυτού, καθώς και το πλήθος των φωτογραφιών του και του λοιπού πλούσιου υλικού του Αρχείου.
 
Στο βιβλίο τοποθετήθηκαν ανάμεσα στο κείμενο αποσπάσματα Πρακτικών και φωτοτυπίες τους, φωτογραφίες παλιές και πρόσφατες, καθώς και φωτοτυπίες επιστολών και δημοσιευμάτων εφημερίδων. Αυτό έγινε όχι μόνο για να είναι πιο ευχάριστη η ανάγνωση του βιβλίου, αλλά και για να νιώσει ο αναγνώστης πιο κοντά στα δρώμενα και να βοηθηθεί η φαντασία του να πλανηθεί ελεύθερα στο χωρόχρονο και να τον αναπλάσει.
 
Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες που είχα να αντιμετωπίσω αφορά αυτήν ακριβώς την παρουσίαση του φωτογραφικού υλικού, όπου ενδέχεται να υπάρχουν και κάποιες αθέλητες φυσικά παραλείψεις, αφού το φωτογραφικό αρχείο του Λ.Ε.Κ. στο οποίο είχα πρόσβαση τώρα αρχίζει να ταξινομείται. Από την πλευρά μου φρόντισα να γίνει όσο το δυνατόν αναλογικά ισόρροπη και αντιπροσωπευτική παρουσίαση του φωτογραφικού αρχείου του Λυκείου Ελληνίδων Καβάλας.
 
 Το Αρχείο έθεσαν με προθυμία στη διάθεσή μου αρχικά για την έρευνά μου τη σχετική με το Συνέδριο η αγαπητή κ. Παρίσσου Αικατερίνη, πρώην Πρόεδρος, σημερινή Β΄ Αντιπρόεδρος, και τα αξιότιμα Μέλη του τότε Δ.Σ. του Λ.Ε.Κ. Στη συνέχεια, για την έκδοση του βιβλίου, τα Μέλη του σημερινού Δ.Σ. Ευχαριστώ όλες τις κυρίες.
 
Ιδιαιτέρως επιθυμώ να ευχαριστήσω την κ. Σαμαρά Ευτέρπη, σημερινή Πρόεδρο και Συνέφορο του Ιστορικού Αρχείου του Λ.Ε.Κ., για τη συνέπειά της σε όλη τη διάρκεια της συνεργασίας μας, καθώς και την κ. Οικονομίδου Ευαγγελία, Α΄ Αντιπρόεδρο και Έφορο του Ιστορικού Αρχείου του Λ.Ε.Κ., που με προθυμία συνεργάστηκε μαζί μου, παρά την πίεση των επαγγελματικών της υποχρεώσεων. Θερμές ευχαριστίες ακόμη οφείλω στις αγαπητές κυρίες Μαρία Καρακεσίσογλου, Βενετία Γρηγοριάδου και Μαρίνα Φιλιππίδου για την πρόθυμη και συνεπή συνεργασία τους μαζί μου.
 
Επιθυμώ, επίσης, να ευχαριστήσω τις κυρίες οι οποίες εκθύμως μου έδωσαν πληροφορίες από τα βιώματά τους στο Λύκειο Ελληνίδων Καβάλας: Ευθυμιάδου Φρόσω, Βλάχου Άννα, Παπαγεωργίου Θέα και Γκουλούση Σταυρούλα.      
 
Τέλος, τις πιο εγκάρδιες ευχαριστίες μου οφείλω στον αγαπημένο μου γιο Χάρη Μιχαλόπουλο, Επίκουρο Καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας, γιατί παρά τον φόρτο της εργασίας του ανέλαβε την επιμέλεια της έκδοσης αυτού του βιβλίου. Η πρόθυμη και αδιάλειπτη συνεργασία του μαζί μου ήταν για μένα πολύτιμη. Έτσι μπόρεσα να ξεπεράσω τους δισταγμούς μου και να βουτήσω την ταπεινή μου πένα στο πύρωμα της καρδιάς του εθελοντισμού του Λυκείου Ελληνίδων Καβάλας για να ιστορήσω τα επιτεύγματά του.
 
Τα έσοδα από τα πνευματικά μου δικαιώματα παραχωρώ με όλη μου την καρδιά στο Λ.Ε.Κ. για το έργο εθελοντισμού που από το 1945 επιτελεί. Είναι μια προσφορά αγάπης και ένα είδος εθελοντισμού δικού μου στο Λύκειο Ελληνίδων Καβάλας και στην Ιστορία της πόλης μας.
 
Εύχομαι να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο αυτό, που γράφηκε με πολλή αγάπη και έγνοια, για να φέρει κοντά σε όλους, ιδίως στους νέους, ιστορικές σελίδες της πόλης μας και τα αξιόλογα επιτεύγματα και μηνύματα των μελών του Λυκείου Ελληνίδων Καβάλας από το 1945 μέχρι σήμερα. Γιατί, όπως γράφει και ο Πίνδαρος:
 
«ἐστί δέ τις λόγος ἀνθρώπων,
τετελεσμένον εσλόν
μὴ χαμαὶ σιγᾷ καλύψαι:
θεσπεσία δ' ἐπέων καύχαις ἀοιδὰ πρόσφορος»
                                         
(Πίνδαρος, «Νεμεόνικοι» 9.6-7) 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.