Ο «ραδιοφωνικος» Μανος Ελευθεριου
H επαφή του με τα ερτζιανά και τα προφητικά τελευταία «Λόγια της Αγάπης»
Εκτός από ποιητής, πεζογράφος και στιχουργός περισσότερων από 400 τραγουδιών, ο Μάνος Ελευθερίου ήταν και ραδιοφωνικός παραγωγός. Τα τελευταία χρόνια έκανε τις εκπομπές του στον Αθήνα 9.84, κάθε Σάββατο και Κυριακή 4 με 6 το απόγευμα.
Ο Μάνος Ελευθερίου αφηγείται στους Σπύρο Αραβανή και Ηρακλή Οικονόμου για το αφιερωματικό τεύχος 58 του περιοδικού Μετρονόμος, μεταξύ άλλων, για την πρώτη του επαφή με το ραδιόφωνο και τη μουσική:
«Η μητέρα μου είχε φωνόγραφο στο σπίτι, εγώ δεν τον πρόλαβα. Ραδιόφωνο αποχτήσαμε πολύ αργά, το ’50. Είχαμε το πρώτο ραδιόφωνο στη γειτονιά. Πρώτο τραγούδι από μεγάφωνο άκουσα σε ένα καφενείο, μεγάλος πια. Κατέβαινα κάτω στην Ερμούπολη, εκεί που είναι σήμερα το ΙΚΑ, στο καφενείο του Καλόγερα. Αυτός έβγαινε κάθε απόγευμα, έπλενε καλά τα μαρμάρινα τραπεζάκια, έριχνε νερό γύρω γύρω για να κατακαθίσει η σκόνη. Το μαγαζί έλαμπε. Έβαζε το γραμμόφωνο αλλά ακουγόταν από μεγάφωνο. Θυμάμαι το τραγούδι «Ο Πασατέμπος». Τα μαγαζιά της παραλίας στην Ερμούπολη, δεν έπαιζαν ρεμπέτικα αλλά ελαφρά, έπαιζαν την Βέμπο. Όταν πια έκανα τον κύκλο για να πάω στο μάθημα των γαλλικών – εκεί όπου σήμερα είναι η Νομαρχία – ήταν ένα σπίτι (εκεί μέσα διαδραματίζεται ο «Καιρός των Χρυσανθέμων»). Άκουγα από τα γύρω σπίτια στο πιάνο τα «Νυχτερινά» του Σοπέν».
«Για κάποιον μες στον κόσμο είναι αργά»
Η τελευταία του εκπομπή έγινε την προηγούμενη Κυριακή 15 Ιουλίου. Σήμα αυτής, αποτέλεσε η μουσική του Σταύρου Κουγιουμτζή. Ο καθέκαστα ραδιοφωνικός πρόλογος, ευγενής ως πάντοτε άλλοτε. Η χροιά της φωνής και η δομή του λόγου του-φερμένα από μιαν άλλη εποχή-μεταδίδουν για ακόμη μια φορά την τρυφερότητα που προοικονομεί ο τίτλος της εκπομπής, «Τα λόγια της Αγάπης». Τα δύο πρώτα τραγούδια ηχούν και θα μπορούσε κάποιος να πει πως λειτούργησαν προφητικά καθότι το πρώτο ήταν ένα παλιό δικό του τραγούδι, το «Ποιος τη ζωή μου» από τους αδελφούς Κατσιμίχα και το δεύτερο, το τελευταίο τραγούδι που έγραψε σε συνεργασία με τον Σταύρο Ξαρχάκο με τίτλο «Για ποιαν Ιθάκη μου μιλάς».
Ο Μάνος Ελευθερίου επέλεγε σπάνια να παίξει δικά του τραγούδια. Τον μουσικό επίλογο της ραδιοφωνικής του πορείας έντυσε το τραγούδι «Μάνα μου Ελλάς». Βέβαια, κάθε επίλογος σηματοδοτεί ένα τέλος. Εν προκειμένω, θα ήταν αφελές να μιλήσουμε για κάποιο τέλος. Η συμβολή του Μάνου Ελευθερίου στον χώρο της τέχνης είναι τέτοια που θα ακολουθεί εσαεί γενεές γενεών. Είναι τέτοια που σου φέρνει στη θύμηση τα λόγια του Ν. Καζαντζάκη: «Μα κι ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε, να συνθέσουμε, να κάμουμε την ύλη ζωή· κάθε στιγμή γεννιούμαστε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία».
Κάθε φορά που τα ερτζιανά θα μεταδίδουν στίχους του Μάνου Ελευθερίου, εκείνος θα «γεννάται» ξανά.
Το ραδιόφωνο του Παρατηρητή θα αφιερώσει την 25η Ιουλίου-ημέρα Τετάρτη στον μεγάλο ποιητή, στιχουργό και πεζογράφο. Κάθε ώρα θα ακούγεται και από ένα τραγούδι του Μάνου Ελευθερίου, ενώ 18:00-20:00 στην εκπομπή «Αλκυονίδες» με την Έφη Γεωργοπούλου, θα πραγματοποιηθεί μουσικό αφιέρωμα.
Μπορείτε να ακούσετε την τελευταία εκπομπή του Μάνου Ελευθερίου στον ακόλουθο ηλεκτρονικό σύνδεσμο: https://www.mixcloud.com/ΑΘΗΝΑ984/τα-λόγια-της-αγάπης-15-07-2018/
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
