Η πολιτικη συμπεριφορα των Ελληνων στις εκλογες του 2015 και του 2019

Πόσο επηρέασαν η γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας και η επιδοματική πολιτική της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ;

Τα αποτελέσματα έρευνας για τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις παρουσίασε σε φοιτητές του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής ο Βασίλης Λογοθέτης, Λέκτορας Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Cardiff

Ομιλία με θέμα «Πολιτική Συμπεριφορά και Πολιτικό-οικονομικοί κύκλοι», πραγματοποίησε ο Δρ. Βασίλης Λογοθέτης, λέκτορας Οικονομικών στο πανεπιστήμιο Cardiff του Ηνωμένου Βασιλείου, ως ο κεντρικός ομιλητής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, με πρωτοβουλία του κ. Χρύσανθου Τάσση, λέκτορα του Τμήματος.

Η ομιλία του κ. Λογοθέτη χωρίστηκε σε δύο σκέλη το πρώτο εκ των οποίων αφορούσε στην παρουσίαση πρωτότυπης ερευνητικής εργασίας του σε συνεργασία με την κ. Αναστασία Καφέ, διδάκτορα του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας και Επιστημονικού Συνεργάτη του Κέντρου Πολιτικών Ερευνών, που βρίσκεται εν εξελίξει και αφορά στην οικονομική ψήφο και τη διερεύνηση του κατά πόσο οι συνθήκες της οικονομίας επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται εκλογικά ο πολίτης.

Με αφορμή την εκδήλωση, ο  Δρ. Βασίλης Λογοθέτης, συνοδευόμενος από τον κ. Χρύσανθο Τάσση, βρέθηκε στις εγκαταστάσεις του «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» στην εκπομπή «Με το Ν και με το Β» του Ράδιο Παρατηρητής, με τον δεύτερο να στέκεται στην άμεση ανταπόκριση του προσκεκλημένου, ο οποίος όπως  υπογράμμισε αποτελεί «προϊόν» του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, γεγονός που καταδεικνύει πως παρά τις υποχωρήσεις και την υποχρηματοδότηση, «το ελληνικό πανεπιστήμιο καλλιεργεί  επιστήμονες οι οποίοι θέλουν να επιστρέψουν και να μεταλαμπαδεύσουν αφιλοκερδώς και μάλιστα με δική τους χρηματοδότηση τις γνώσεις τους, στους φοιτητές του ελληνικού πανεπιστημίου».

Ο λόγος στον ίδιο…

ΠτΘ: κ. Λογοθέτη, ο σημερινός τίτλος της εισήγησής σας είναι «Πολιτική συμπεριφορά και πολιτικο–οικονομικοί κύκλοι». Σε τίνος ακριβώς την πολιτική συμπεριφορά θα αναφερθείτε;
B.Λ.:
Στην τομή πολιτικής και οικονομικής επιστήμης υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ερώτημα και αφορά στο κατά πόσο και σε ποιόν βαθμό ο τρόπος με τον οποίο έχει εξελιχθεί η οικονομική κατάσταση μιας χώρας επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ψηφίζουν οι πολίτες. Ένα ερώτημα πολύ σημαντικό που έχει απασχολήσει τόσο την επιστημονική βιβλιογραφία όσο και τον δημόσιο διάλογο.  Πριν από κάθε εκλογική διαδικασία πάντοτε υπάρχει μια τέτοια συζήτηση. Υπάρχουν όμως διάφορες παράμετροι οι οποίες θα πρέπει να ελεγχθούν έτσι ώστε να δούμε κατά πόσο όντως αυτό αποτυπώνεται ή είναι μια αίσθηση την οποία μπορεί να έχει κάποιος πολιτικός ή μερίδα των πολιτών. Σήμερα λοιπόν παρουσιάζουμε μια πρωτότυπη ερευνητική δουλειά για τις εκλογές του 2015 και τις εκλογές του 2019 βασισμένοι σε 2 διαφορετικές έρευνες. Είναι δουλειά που κάνουμε μαζί με τη συνάδελφο την Αναστασία Καφέ από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το συγκεκριμένο τμήμα της σημερινής παρουσίασης και αφορά μια έρευνα 1200 ανθρώπων που διεξήχθη μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας  και η οποία συμπληρώθηκε με αντίστοιχη έρευνα σε δείγμα 750 πολιτών που διεξήχθη μετά τις εκλογές του 2019.  Συμπληρώσαμε αυτή την έρευνα με στοιχεία άλλων 750 ατόμων μετά τις εκλογές του 2019. Προσπαθούμε μέσα από οικονομετρικές τεχνικές, να δούμε τόσο το μέγεθος της επιρροής όσο και τους ουσιαστικούς της παράγοντες. Προσπαθούμε να εξαγάγουμε ένα συμπέρασμα κατά πόσο η οικονομική κατάσταση του τελευταίου 12μήνου, είτε αυτό αφορά στις εκλογές του 2016, είτε στις εκλογές του 2019, επηρέασε την ψήφο ή όχι προς την κυβέρνηση που είναι και το βασικό ερώτημα στα οικονομικά.

ΠτΘ: Ως προς τα αποτελέσματα της έρευνας λοιπόν, ποια είναι η πολιτική συμπεριφορά όπως καταγράφτηκε στις εκλογές του '15 και έπειτα του '19 και ποιες οι αποκλίσεις μεταξύ των δύο αυτών εκλογικών αναμετρήσεων;
Β.Λ.:
Αυτό το οποίο μπορούμε να εξαγάγουμε  ως πρώτο συμπέρασμα, είναι ότι επιβεβαιώνουμε την ίδια τη θεωρία σε εκλογές που συνέβησαν, ειδικά του '15, υπό ένα σχετικό καθεστώς οικονομικής αναταραχής και δυσκολίας. Γιατί υπάρχει ένα μεγάλο ερώτημα ως προς το κατά πόσο είναι η οικονομία, οι ιδεολογικές αναφορές ή οι πολιτικές συγκρούσεις επηρεάζουν κυρίως την ψήφο. Στις εκλογές του 2015 και στις εκλογές του 2019 επιβεβαιώνεται ότι οι πολίτες οι οποίοι είχαν την αίσθηση ότι το τελευταίο δωδεκάμηνο η οικονομική κατάσταση της χώρας βελτιώθηκε, όντως ήταν πιο πιθανό να στηρίξουν την κυβέρνηση η οποία και στις δύο περιπτώσεις ήταν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Πέρα από αυτό μπορούμε να δούμε και άλλα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα στις εκλογές του 2019 έχουμε κάποια, ασθενή μεν υπαρκτά δε, στοιχεία ότι οι άνεργοι ήταν περισσότερο πιθανό να μην στηρίξουν την κυβέρνηση στις εκλογές του '19, που είναι ένα εύρημα που έχει ενδιαφέρον και θέλουμε να το παρακολουθήσουμε, και ακόμα περαιτέρω να δούμε γιατί συνέβη αυτό. Έχουμε και δυο πολύ σημαντικά ευρήματα που «βασάνισαν» τον δημόσιο διάλογο, και αφορούν στο κατά πόσο οι άνθρωποι οι οποίοι στο οικογενειακό τους περιβάλλον είχαν είτε κάποιο στεγαστικό δάνειο να εξυπηρετήσουν, είτε λάμβαναν κάποιο επίδομα, στήριξαν ή όχι τις κυβερνητικές πολιτικές. Η απάντηση είναι ότι δεν αποτυπώνεται τέτοιου τύπου συσχέτιση. Άρα όλο αυτό το οποίο επικράτησε και στον δημόσιο λόγο προεκλογικά, ειδικά πριν τις εκλογές του '19, ως προς τα επιδόματα δεν επιβεβαιώνεται από τα εμπειρικά μας δεδομένα. Δεν επιβεβαιώνεται δηλαδή  από το δείγμα μας, ότι οι άνθρωποι που λάμβαναν κάποιο επίδομα στήριξαν την κυβέρνηση. Επίσης επιβεβαιώνεται ότι η βελτίωση που παρατηρήθηκε την τελευταία τετραετία αποτυπώθηκε σε στήριξη προς την κυβέρνηση και από κει και πέρα, φεύγοντας από τα καθαρά μαθηματικά, εξαγάγουμε και ένα συμπέρασμα ότι αυτό  σε κάποιο βαθμό ερμηνεύει και τα εκλογικά αποτελέσματα, παρά το γεγονός ότι η τότε κυβέρνηση κράτησε ένα αρκετά υψηλό ποσοστό, παρά το κλίμα που είχε δημιουργηθεί προεκλογικά και παρά την ήττα της. 

ΠτΘ: Γιατί επιλέξατε τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά; Έχει να κάνει ότι ζούμε στην εποχή της κατάρρευσης των πολιτικών ιδεολογιών ή απλώς με το γεγονός ότι η οικονομία παίζει πρωτεύοντα ρόλο;
Β.Λ.:
Φαίνεται ότι είναι και τα δύο. Η ατομική ιδεολογία του καθενός επηρεάζει και μάλιστα με την κατεύθυνση που αναμέναμε, αλλά η οικονομία παραμένει μία σημαντική παράμετρος της ψήφου. Και είναι συμβατό και με τα αποτελέσματα σε μία σειρά άλλων χωρών. Δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια ιδιαιτερότητα της ελληνικής περίπτωσης. Η Ισπανία για παράδειγμα είναι μία περίπτωση η οποία και λόγω της ανόδου δύο νέων κομματικών σχηματισμών, έξω από το παραδοσιακό δίπολο των Podemos και του κεντρώου κόμματος, μελετήθηκε αρκετά με τα ίδια ευρήματα πάνω κάτω.

«Βασικό χαρακτηριστικό της οικονομικής ψήφου είναι η γενικότερη κατάσταση της οικονομίας και όχι η προσωπική»

ΠτΘ: Σε αυτή την πολιτικο-οικονομική συμπεριφορά που μελετάτε, έχετε ερευνήσει αν οι πολίτες επιλέγουν με βάση την απτή οικονομική τους πραγματικότητα ή με βάση την οικονομική κατάσταση που θα ήθελαν να έχουν;
Β.Λ.:
Όσο παράδοξο και αν φαίνεται το κύριο χαρακτηριστικό της οικονομικής ψήφου δεν είναι η προσωπική οικονομική κατάσταση αλλά η γενικότερη κατάσταση της οικονομίας. Με βάση αυτό επηρεάζεται η στήριξη ή όχι προς τον κυβερνώντα. Μιλάμε πάντα για τον κυβερνώντα γιατί αυτός έχει την αρμοδιότητα της άσκησης πολιτικής και αυτός κρίνεται. Το πρώτιστο λοιπόν είναι αυτό που αντιλαμβάνονται οι πολίτες σε σχέση με την κοινωνία και δευτερευόντως σε σχέση με την προσωπική οικονομική τους κατάσταση. Ως προς τις προσδοκίες εκεί όντως παρατηρούμε κάποια στοιχεία, αλλά πάντα όταν μιλάμε για προσδοκίες βρισκόμαστε πολύ κοντά στην πιθανότητα της πλάνης. Άρα όταν ρωτούμε κάποιον ο οποίος πριν ένα μήνα  ψήφισε ένα συγκεκριμένο κόμμα για το πώς πιστεύει ότι τα θα πάνε τα πράγματα στους επόμενους δώδεκα μήνες, είναι πολύ πιο πιθανό να βρεθούμε μπροστά σε μία έκφραση προσδοκιών παρά σε μία αποτύπωση του τι συνέβη.

«Μπορούμε να δούμε τα πράγματα με αισιοδοξία»

ΠτΘ: Σήμερα η χώρα μετά από μία παρατεταμένη κρίση βρίσκεται σε καλύτερη, οικονομική, πραγματικότητα. Οι κυβερνώντες αντιμετωπίζουν πάντα με μία μεγάλη αισιοδοξία το μέλλον, με τις απόψεις των πολιτών να διίστανται σε σχέση με το αν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα ή όχι. Σε κάθε περίπτωση θεωρείτε ότι αυτή η αισιοδοξία, η οποία διαχέεται από το πολιτικό σύστημα, σε σχέση πάντα με την παρελθούσα κατάσταση σημαίνει ότι στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση ενδεχομένως οι πολίτες να κατέλθουν στις κάλπες με περισσότερα θετικά συναισθήματα ως προς την κυβερνώσα παράταξη;
Β.Λ.:
Κοιτάξτε υπάρχει μια αντικειμενική πραγματικότητα ότι η οικονομική κατάσταση στη χώρα έχει βελτιωθεί. Αυτό συνέπεσε και με ένα αρκετά θετικό κύκλο στην υπόλοιπη ευρωζώνη. Ήταν μια καλή τετραετία-πενταετία από την οποία επωφεληθήκαμε. Τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, οι προοπτικές φαίνονται καλές, ωστόσο φαίνεται ωστόσο ότι υπάρχουν κάποια σύννεφα στην ευρωζώνη. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία από την προηγούμενη εβδομάδα στην γερμανική οικονομία δεν ήταν ιδιαιτέρως θετικά. Πρόβλεψη δεν μπορεί να κάνει κανείς. Φαίνεται όμως ότι σίγουρα έχουμε διέλθει της οξείας φάσης κρίσης. Νομίζω ότι μπορούμε να δούμε τα πράγματα με αισιοδοξία. Όλα αυτά βέβαια θα κριθούν εκ του αποτελέσματος και φυσικά όταν έχεις υποστεί τέτοια καταβύθιση για να επιστρέψεις θέλει πάρα πολύ χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια για να ξαναγυρίσουμε εκεί που ήμασταν πριν την κρίση. Οπότε χρειάζεται υπομονή, να πληροφορηθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της χώρας, το ταλέντο το οποίο υπάρχει, χρειάζονται σωστές πολιτικές που να ενισχύουν την ανάπτυξη, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της κρίσης και από εκεί και πέρα θα φανεί. Το συμπέρασμα είναι ότι τα πράγματα δείχνουν πολύ καλύτερα συγκριτικά με 6 χρόνια πριν.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.