Η εξαρση του τρομοκρατικου περιεχομενου στο Διαδικτυο

Ένα παγκόσμιο πρόβλημα

Νέα Ζηλανδία, κεντρικό Christ church και ώρα 13:40 μίας Παρασκευής. Ένας οπλισμένος άνδρας, περίπου 30 χρονών, εισέρχεται σε ένα τζαμί από την κεντρική πόρτα και ξεκινά να πυροβολεί προς κάθε κατεύθυνση ακανόνιστα και αδιαλείπτως για περίπου 5 λεπτά. Ο άνδρας, ο οποίος ισχυρίζεται πως είναι Αυστραλός, αποφασίζει να μη σταματήσει εκεί, οδηγώντας μετά από λίγο σε ένα άλλο τζαμί και συνεχίζοντας εκεί την επίθεση. Το παράδοξο της επίθεσης, πέραν της εμφανούς τρομοκρατικής ενέργειας, αποτελεί το σχέδιο του δράστη να κάνει ζωντανή αναμετάδοση της επιδρομής του καθώς και των πυροβολισμών ενώ εξαπέλυε ρατσιστικά, υποτιμητικά μηνύματα τόσο κατά τη διάρκεια του συμβάντος όσο και στο λογαριασμό του σε γνωστή πλατφόρμα των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, καταδικάζοντας μειονότητες και πολιτικές πάνω στο μεταναστευτικό ζήτημα.
 
Αναπόφευκτη συνέπεια της τρομοκρατικής αυτής εισβολής, ο θάνατος 49 ατόμων αλλά και η απόπειρα δολοφονίας ακόμη 48, οι οποίοι κατέληξαν σοβαρά τραυματισμένοι. Αναλυτικότερα, 10-20 λεπτά πριν από την επίθεση ένας άγνωστος λογαριασμός, έκανε μια δημοσίευση, η οποία περιελάμβανε το μανιφέστο του δράστη και σχετικά σχόλια στο λογαριασμό του, στην πλατφόρμα του Facebook όπου και ενημέρωνε για την επερχόμενη αναμετάδοση. Συγκεκριμένα, δημοσίευσε ένα έγγραφο με πληροφορίες που προκαλούν σύγχυση αλλά και φανερώνουν το μίσος του προς συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Στη συνέχεια, όπως ήδη αναφέραμε, μεταδίδει ζωντανά την τρομοκρατική επιδρομή του. Η ανάρτηση αυτή εγκαινίασε έναν εξουθενωτικό στίβο, σκοπός του οποίου αποτέλεσε η ‘’εξαφάνιση’’ του συγκεκριμένου βίντεο αφού αυτό είχε αντιγραφεί και προωθηθεί ευρέως τόσο από τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όσο και από δημοφιλείς ιστοσελίδες πληροφόρησης ως εξώφυλλο.
 
Έκτοτε, πολλά έχουν ειπωθεί για τη χρήση της ζωντανής μετάδοσης του Facebook από τον δράστη, κυρίως σχετικά με το πώς μια τεχνολογία επιτρέπει αφιλτράριστα σε όλους, συμπεριλαμβανομένων και μαζικών δολοφόνων, να γίνουν τηλεοπτικοί σταθμοί με την όποια ευθύνη και δυνατότητα να προωθούν όλα τα λάθος μηνύματα. Ωστόσο, κάτι που μπορεί να μας διχάσει για το ποιος έχει την πραγματική ευθύνη εδώ είναι το γεγονός πως διενεργήθηκαν προσπάθειες από 1,5 εκατομμύρια χρήστες να μεταφορτωθεί το βίντεο μετά την αρχική δημοσίευσή του από τον δράστη. Στην πραγματικότητα, μία εκδοχή του βίντεο μεταφορτώθηκε και στην πλατφόρμα του Youtube όπου και έμεινε για 3 ώρες διαθέσιμη. Το όλο ζήτημα αναμφισβήτητα στρέφεται προς την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία αποτελεί μια από τις τεχνολογίες στις οποίες το Facebook βασίζεται για να καταλήξει μεταξύ αποδεκτού και μη αποδεκτού υλικού για ανάρτηση. Η ωμή αλήθεια είναι πως ένας επικεφαλής της πλατφόρμας παραδέχτηκε πως τα συστήματα ανίχνευσης δεν ενεργοποιήθηκαν εγκαίρως. Επομένως, ποια είναι τα μέτρα και ποια τα σταθμά της ελευθερίας που προσφέρουν αυτές οι πλατφόρμες;
 
Σημαντικό να επισημάνουμε πως όλες οι εταιρείες κοινωνικές δικτύωσης παρέχουν την ειλικρινή τους συμπάθεια και συμπόνια στα θύματα των μαζικών πυροβολισμών, ενώ υπογραμμίζουν ότι ενεργούν γρήγορα για να αφαιρέσουν το όποιο ακατάλληλο περιεχόμενο. Πάραυτα, το αμήχανο της υπόθεσης αποτελεί το γεγονός πως καταγράφηκαν σχόλια που υποστήριζαν και επαινούσαν τον δράστη για την τρομοκρατική του ενέργεια. Όπως είναι φυσικό, οι επικεφαλείς της πλατφόρμας φρόντισαν να τα διαγράψουν. Οι ίδιοι επίσης δηλώνουν πως, θα συνεχίσουν να δουλεύουν άμεσα με την αστυνομία της Νέας Ζηλανδίας, καθώς η αντίδραση και η έρευνά τους συνεχίζεται. Στήριξη πάνω στο θέμα φαίνεται να παρέχουν κι άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter και το Youtube.
 
Πέραν της προφανής ανησυχίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, κατανόηση έδειξε και η διεθνής κοινωνία. Επικεφαλείς κρατών, όπως της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ αλλά και της Γαλλίας, εξέφρασαν τη βαθύτατη ανησυχία τους ενώ έστειλαν τα συλλυπητήριά τους στις οικογένειες των θυμάτων. Σχετικά με την τελευταία μάλιστα, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν αλλά και η πρωθυπουργός της Νέα Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν συναντήθηκαν 2 μήνες μετά την επίθεση με σκοπό τη διερεύνηση του ρόλου των κοινωνικών μέσων στην προώθηση της τρομοκρατίας ενώ προσκλήθηκαν και απάντησαν και οι σημαντικότερες εταιρείες στον τομέα της κοινωνικής δικτύωσης.
 
Αναγκαίο να σημειώσουμε εδώ, πως μέσα σε όλο αυτόν τον κυκεώνα των διαφορετικών οπτικών του περιστατικού, οι υπουργοί κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (προφανέστατα συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας), εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης καθώς και η Europol υιοθέτησαν ένα Πρωτόκολλο κρίσης, το οποίο αποτελεί απάντηση στην καταπολέμηση της διάδοσης του τρομοκρατικού και εξτρεμιστικού περιεχομένου στο Διαδίκτυο. Σύμφωνα με έναν Ευρωπαίο Επίτροπο, το Facebook, η Google και το Twitter αφαιρούν περίπου το 99% του τρομοκρατικού διαδικτυακού περιεχομένου. Εξάλλου, όπως πρόσθεσε, «οι εταιρείες αναλαμβάνουν ολοένα και περισσότερο την ευθύνη για την ταυτοποίηση και την αφαίρεση του περιεχομένου στο διαδίκτυο, κάτι που δεν ήταν πάντα εύκολο. Το Ευρωπαϊκό Διαδικτυακό Φόρουμ αποτελεί το παράδειγμα πολλών άλλων επιτυχιών, όπως το Παγκόσμιο Διαδικτυακό Φόρουμ για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας (GIFCT)».
 
Γεγονός είναι πως η πλατφόρμα αυτή του φόρουμ καθώς και οι μηχανισμοί συνεργασίας που αναπτύχθηκαν από την Ε.Ε. βάσει του ζητήματος είναι δυνατόν να αποβεί χρήσιμη και σε πλήθος άλλων κλάδων. Παραδείγματα αυτών θα ήταν το πεδίο εγκληματικών δικτύων διακίνησης μεταναστών αλλά και οι παράνομες διαδικτυακές πωλήσεις όπλων, ναρκωτικών και εκρηκτικών. Όλο αυτό το εγχείρημα είναι απόλυτα κρίσιμο για τη διεθνή ασφάλεια ενώ το Διαδίκτυο παραμένει ο κοινός συνδετικός κρίκος.
 
Εντούτοις, κατάλληλο θα ήταν να απαντήσουμε τώρα στο ερώτημα που θέσαμε παραπάνω. Ποια τα μέτρα και ποια τα σταθμά, λοιπόν, της ελευθερίας που σου προσφέρει μία τέτοια πλατφόρμα; Και πιο σημαντικά. Δεν θα έπρεπε κάθε άποψη να είναι σεβαστή, εφόσον αποτελούμε διαφορετικοί άνθρωποι με διαφορετική ιδιοσυγκρασία; Εύκολα κάποιος θα έλεγε ότι η εξαφάνιση διαφορετικών απόψεων αποτελεί λογοκρισία. Μάλιστα, το δικαίωμα της «ελευθερίας της πνευματικής κίνησης», δηλαδή ελευθερία του καθενός να μπορεί να εκδηλώνει τις σκέψεις του, να εκφράζεται ελεύθερα με τις διάφορες μορφές, υπό τις οποίες η έκφραση αυτή μπορεί να εξωτερικευθεί σήμερα αποτελεί συνταγματικώς κατοχυρωμένο δικαίωμα.
 
Αυτό που όλοι μας θα έπρεπε, όμως, να αναρωτηθούμε είναι πού αρχίζει και πού τελειώνει αυτή η ελευθερία. Σε κάθε περίπτωση, είναι πρόδηλο πως η αναμετάδοση υλικού που θίγει την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια δεν ανήκει στο εύρος του παραπάνω δικαιώματος. Επομένως, θα ήταν οξύμωρο να κάνουμε λόγο για ελευθερία που υπονομεύει το άρθρο 1,2 και 3 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε σχετικά με το δικαίωμα στη ζωή και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια αλλά και ακεραιότητα. Στην πραγματικότητα, δεν κάνουμε λόγο για ελευθερία όταν αυτή εμπίπτει στο πλαίσιο προσβολής μια διαφορετικής προσωπικότητας – πόσο μάλλον 49.
 
*Η Βασιλική Ακρίβου είναι τριτοετής φοιτήτρια στη Νομική ΔΠΘ

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.