Τα βιβλια που ξεχωρισαν το 2019

Γράφει ο Στέφανος Γραβάνης*

«Είμαστε ό,τι διαβάζουμε» και διαβάζουμε για να γίνουμε αυτό που ονειρευόμαστε λέει ο σοφός λαός.  Και σήμερα, εν έτει 2019, με την «επέλαση» της τεχνολογίας και την κατάρρευση των γεωγραφικών και γλωσσικών «τειχών», τα όνειρα που γεννιούνται μέσα από τις σελίδες ενός καλού μυθιστορήματος, μίας ιστορικής βιογραφίας, ενός αφηγήματος κ.ά., όρια δεν γνωρίζουν.
 
Το 2019 ήταν  μία «πλούσια» σε εκδοτική παραγωγή χρονιά, εντός και εκτός των ελληνικών τειχών.  Ο «ΠτΘ» ως βιβλιόφιλη εφημερίδα δεν θα μπορούσε παρά να κάνει τον απολογισμό της φετινής εκδοτικής χρονιάς στον τομέα της λογοτεχνίας, δια χειρός του υπευθύνου της ομάδας Γαλλοφωνίας της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και φανατικού αναγνώστη Στέφανου Γραβάνη.

Αντιγόνη Ηλιάδη,  «Στον καιρό των ζωντανών»,  Εκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες

Η Αντιγόνη Ηλιάδη γίνεται ο ανατόμος των νέων που ζουν και κινούνται στις  μικροαστικές γειτονιές  της Θεσσαλονίκης. Κάθε  διήγημα είναι η προσωπική ιστορία ενός φοιτητή/τριας ή νέου/ας εργαζόμενου/ης, ενώ προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του/της και να αποκτήσει λίγη λάμψη στην προσωπική του/της ζωή. Με ύφος άλλοτε ειρωνικό και  άλλοτε κωμικοτραγικό, γινόμαστε μάρτυρες της κυνικής συντριβής των ηρώων ή της μάταιης προσπάθειας να επιβιώσουν στην δυστοπική πραγματικότητα. Ιστορίες που μένουν στον αναγνώστη.

Eric Vuillard, «14η Ιουλίου», Εκδόσεις Πόλις

Με το αφήγημα αυτό, o  Eric Vuillard μας μεταφέρει σε μια άλλη ιστορική περίοδο, αυτή της Γαλλικής Επανάστασης  εστιάζοντας στα γεγονότα της κατάληψης της Βαστίλης. Είναι ένα είδος απόδοσης τιμών στους αφανείς ήρωες, τους άγνωστους της Ιστορίας που συνετέλεσαν να οδηγηθούμε στα γεγονότα αυτά. Ο αφηγητής εισχωρεί στο  «Πλήθος» που αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο. Ο συγγραφέας  αναμειγνύει την Ιστορία με τη  μυθοπλασία και χρησιμοποιεί κινηματογραφικές αφηγηματικές τεχνικές, επιθυμώντας να τονίσει τη δύναμη του πλήθους, του ανώνυμου υποκειμένου που παίρνει μέρος  στη διαμόρφωση της Ιστορίας.
 

Χάννα Άρεντ, «Ευτυχισμένος όποιος δεν έχει πατρίδα», Εκδόσεις Πανοπτικόν

Η Χάννα Άρεντ είναι γνωστή για τις μελέτες της και το έργο σχετικά με το Ολοκαύτωμα, τον Ολοκληρωτισμό και τη Βία. Στη συλλογή αυτή παρουσιάζεται μια άλλη συγγραφική της πτυχή, τα ποιήματά της, δείχνοντας ότι ο στοχασμός της κυριαρχεί και στην ποίησή της. Η εξορία, ο έρωτας, η απουσία, η ευτυχία είναι στο επίκεντρο της στοχαστικής αυτής ποίησης («Προς τους φίλους» – Μην εμπιστεύεστε το σιγανό παράπονο, όταν το βλέμμα του απάτριδος, δειλά σας επιζητεί).
 

David Diop,  «Τη νύχτα, όλα τα αίματα είναι μαύρα»,   Εκδόσεις Πόλις

Έχουν γραφτεί πολλά βιβλία για τη φρίκη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εδώ έχουμε την εξιστόρηση των γεγονότων από τη πλευρά του Σενεγαλέζου στρατιώτη που μάχεται σε έναν άγνωστο γι’ αυτόν τόπο, υπερασπιζόμενος τα γαλλικά συμφέροντα. Ο θάνατος του αδερφικού του φίλου θα τον μετατρέψει σε φονική μηχανή, αποδίδοντάς του και μια μυθική διάσταση, «σαν αγρίμι μέσα στο στόμα του τέρατος». O David Diop μας δίνει μέσα από τη ροή της σκέψης του ήρωα ─είναι έντονη η προφορικότητα του λόγου του─ τη μαρτυρία όλων όσων επέστρεψαν από το σφαγείο του Α Παγκοσμίου πολέμου και δεν μίλησαν ποτέ, για τη βαρβαρότητα που έζησαν στον πολιτισμένο κόσμο.

Jose Revueltas,  «Η τρύπα»,  Eκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες

«Η Τρύπα» διαδραματίζεται στη μεξικανική φυλακή του Λεκουμπέρι στα τέλη του 1960. Παρακολουθεί την προσπάθεια τριών ποινικών κρατουμένων να βάλουν κρυφά ναρκωτικά στη φυλακή. Η καταιγιστική και χωρίς ανάσα αφήγηση του σχεδίου των κεντρικών προσώπων, μέσα από την ίδια την ροή της σκέψης τους, διακρίνεται για τις έντονες συναισθηματικές και ψυχολογικές κορυφώσεις που διαλύονται από την εκκωφαντική συντριβή  της απόπειράς τους.  Όπως αναφέρει ο Alvaro Enrigue, ο Revueltas «παρουσιάζει τη ζωή στη φυλακή σαν μια αβαν-γκαρντ παραγωγή στην οποία τέμνονται το Θέατρο της Σκληρότητας του Antonin Artaud και τo Θέατρο του Μίσους του Jean Jenet» (Από το οπισθόφυλλο).

Συλλογή Κειμένων, «Κίτρινα Γιλέκα», Εκδόσεις Βαβυλωνία

Πρόκειται για συλλογή κειμένων δημοσιογράφων, μελετητών και στοχαστών, όπως ο Jacques Ranciere, o Antonio Negri, o Serge Quadrupani, o Αλέξανδρος Σχισμένος που μελετούν  διεξοδικά το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων  από  κοινωνιολογική  και ιδεολογική σκοπιά. Παράλληλα, προβαίνουν   στη σύνδεσή τους  με τη γαλλική κοινωνία  και αναλύουν  τα αίτια εμφάνισης του φαινομένου αυτού. Καθώς όλοι παρακολουθήσαμε μέσα από ρεπορτάζ ή άρθρα τη γέννηση και δράση του ιδιόμορφου αυτού κινήματος , τα κείμενα απαντούν σε ερωτήματα για τη εξέλιξη του κινήματος.

Tanguy Viel, «Άρθρο 353 του Ποινικού Κώδικα», Εκδόσεις Πόλις

Ο Tanguy Viel παρουσιάζει ένα μυθιστόρημα που διαθέτει τα χαρακτηριστικά του πολάρ, του νουάρ αστυνομικού, καθώς γνωρίζουμε από την αρχή τον δράστη του εγκλήματος. Ο δολοφόνος εξιστορεί στον ανακριτή το πώς έφτασε στο φόνο, αλλά η ιστορία δε σταματά στις καθεαυτό ποινικά κολάσιμες πράξεις. Γινόμαστε μάρτυρες των παθογενειών της γαλλικής κοινωνικής καθημερινότητας, καλώντας τον αναγνώστη να σκεφτεί πάνω στη δικαιοσύνη, την τιμωρία και τις ηθικές διαστάσεις των πράξεών μας.

Το «Γυμνό Δέρμα» της Άννας Μαχαιροπούλου και τα «Τεταρτημόρια» του Πασχάλη Κατσίκα

Να αναφέρουμε επίσης ότι μέσα στη χρονιά αυτή, είχαμε  και την έκδοση δύο αξιόλογων  ποιητικών συλλογών, οι οποίες παρουσιάστηκαν και στην Κομοτηνή. Το «Γυμνό δέρμα» (Εκδ.Βακχικόν) της Κομοτηναίας σκηνοθέτη Άννας Μαχαιροπούλου και την ποιητική συλλογή «Τεταρτημόρια» (Εκδ. Παρατηρητής της Θράκης)  του Πασχάλη Κατσίκα. Εκτενέστερες αναφορές για τις δύο συλλογές μπορείτε να βρείτε σε παλαιότερα φύλλα του Παρατηρητή.
 

*Ο Στέφανος Γραβάνης είναι υπεύθυνος της ομάδας Γαλλοφωνίας της Νομικής Σχολής του ΔΠΘ και συστηματικός αναγνώστης.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.