Εκλογικος νομος: Το παιχνιδι των αριθμων για την εξουσια

Τα παιχνίδια με τον εκλογικό νόμο που προωθεί η κυβέρνηση με το επιχείρημα της κυβερνησιμότητας ούτως ώστε να παρέχει αυτοδυναμία στη ΝΔ σύμφωνα με τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων, αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη από τη σκοπιμότητα που πρέπει να υπηρετεί ένας εκλογικός νόμος. Μήπως πρόσφατα δεν υπήρξαν κυβερνητικές συνεργασίες, όπως π.χ. μεταξύ ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ το 2012 που ανακόπηκε λόγω της εκλογής προέδρου ή μεταξύ Σύριζα – ΑΝΕΛΛ που διήρκεσε επί 4,5 χρόνια σχεδόν, που καθιστούν έωλο το επιχείρημα της κυβερνησιμότητας ως αυτοσκοπού του προτεινόμενου εκλογικού νόμου; Το γράμμα του εκλογικού νόμου θα πρέπει να υπηρετεί την ουσία του πολιτεύματος και όχι τις συγκυριακές σκοπιμότητες  κάθε κόμματος εξουσίας.

Το ουσιωδέστερο πρόβλημα του κοινοβουλίου αφορά την αντιπροσωπευτικότητά του που παραβλέπει ο προταθείς νόμος και όχι την κατανομή των εδρών. Αποτυπώνεται στο κοινοβούλιο η κοινωνία ώστε να μπορεί η δημοκρατία μας να χαρακτηρίζεται ως αντιπροσωπευτική; Αντιμετωπίζει ο εκλογικός νόμος αυτό το ουσιαστικό πρόβλημα λειτουργίας της δημοκρατίας ή εξαντλείται μόνον σε ένα αριθμητικό παιχνίδι εξουσίας;  Ποιες κοινωνικές ομάδες εκπροσωπούνται στη Βουλή; Εκπροσωπείται η κοινωνική διαστρωμάτωση της κοινωνίας ή επιλεκτικά κάποιες μειοψηφικές ομάδες καταλαμβάνουν τα βουλευτικά έδρανα ακυρώνοντας τον αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα του πολιτεύματος;

Παλαιότερα η συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών ήσαν γιατροί  μηχανικοί, δικηγόροι, εκπροσωπούσαν δηλαδή ένα ελάχιστο ποσοστό του εκλογικού σώματος. Σήμερα εκπροσωπείται ακόμη μικρότερο ποσοστό: Εκλέγονται αναγνωρίσιμοι μέσω ΜΜΕ, τηλεπαρουσιαστές, ηθοποιοί, μετεωρολόγοι, πανεπιστημιακοί, δημοσιογράφοι κ.ά.. Πώς διασφαλίζεται η εκπροσώπηση των μεγάλων κοινωνικών ομάδων; Των αγροτών, των ιδιωτικών υπαλλήλων, των μικροεπαγγελματιών; Θα πρέπει λοιπόν για να είναι η δημοκρατία μας αντιπροσωπευτική, οι κοινωνικές, οι επαγγελματικές ομάδες να εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο αναλογικά με το ποσοστό τους στο εκλογικό σώμα ώστε οι εκπρόσωποί τους βουλευτές να νιώθουν υπόλογοι των πράξεών τους απέναντι σε αυτούς που εκπροσωπούν. Να μην πιστεύουν δηλαδή  ότι είναι βουλευτές χάριν της τηλεοπτικής μαγείας που εκπέμπουν που δεν τους δεσμεύει έναντι ουδενός ώστε να μεταγράφονται με υποβολέα ατομικά κίνητρα.

Βέβαια η ευθύνη βαρύνει και τις ηγεσίες των κομμάτων αφού αυτές καταρτίζουν τα ψηφοδέλτια με τους υποψηφίους βουλευτές. Έγραφε χαρακτηριστικά ο Κορνήλιος Καστοριάδης: «Πριν από δύο αιώνες ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ, ασκώντας ακριβώς κριτική στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία, έγραφε στο “Κοινωνικό Συμβόλαιο”, ότι “οι Άγγλοι πιστεύουν ότι είναι ελεύθεροι, αλλά στην πραγματικότητα είναι ελεύθεροι μια μόνο μέρα κάθε πέντε χρόνια”. Όμως ο Ρουσσώ έκανε λάθος, συνεχίζει ο Καστοριάδης, διότι οι Άγγλοι δεν ήταν ελεύθεροι ούτε καν αυτή τη μια μέρα κάθε πέντε χρόνια, αφού οι υποψήφιοι επιλέγονται από την κορυφή του κομματισμού μηχανισμού….». Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο ψηφοφόρος καλείται να αποφασίσει εντός προδιαγεγραμμένων ορίων που έχουν διαμορφωθεί ερήμην του αφού ακόμη και οι υποψήφιοι βουλευτές, μεταξύ των οποίων καλούμεθα να επιλέξουμε «ελεύθερα», έχουν προεπιλεγεί.

Από την άλλη μεριά, η απλή αναλογική που προβάλλεται ως πανάκεια αποπροσανατολίζει από το ουσιώδες πρόβλημα της αναλογικής εκπροσώπησης των κοινωνικών ομάδων στη Βουλή. Διότι η απλή αναλογική, το μόνο που θα προσφέρει θα είναι να αναδιανείμει αναλογικότερα τους εκπροσώπους των ίδιων ολιγάριθμων κοινωνικών ομάδων μεταξύ των κομμάτων και τίποτα περισσότερο. Η Βουλή θα συνεχίσει να είναι σε αναντιστοιχία με την κοινωνία.

Γι’ αυτό ας μην εξιδανικεύουμε οποιοδήποτε εκλογικό σύστημα, διότι η σκοπιμότητά του αναδεικνύεται μέσα από τις συνθήκες στις οποίες καλείται να λειτουργήσει. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, η απλή αναλογική λειτούργησε υπηρετώντας μια και μόνον σκοπιμότητα: Να αποτρέπει την άνοδο του ΚΚΙ στην εξουσία καίτοι ελάμβανε εκλογικά ποσοστά που υπερέβαιναν το 30%. Πού οδήγησε εκεί η απλή αναλογική; Στη δημιουργία πεντακομματικών κυβερνήσεων σε σημείο ώστε να θεωρείται εκ προοιμίου ασφαλής η αναπαραγωγή τους μετά από κάθε εκλογική αναμέτρηση. Αυτό οδήγησε την πολιτική ζωή της γείτονος σε τέλμα αφού αναπαράγονταν τα ίδια κόμματα στην εξουσία και στην αντιπολίτευση. Με αποτέλεσμα την αποκαθήλωση του πολιτικού συστήματος με τα «Καθαρά χέρια» του δικαστή Αντόνιο Ντι Πιέτρο, για να ακολουθήσουν οι κυβερνήσεις Μπερλουσκόνι και μετέπειτα του Μπέπε Γκρίλο και του Σαλβίνι.

Ένας εκλογικός νόμος, για να μην είναι απλά ένα παιχνίδι αριθμών για την εξουσία, θα πρέπει κατ’ αρχήν να καθορίζει τον τρόπο επιλογής των υποψηφίων βουλευτών από την κοινωνία αλλά και τα ποσοστά συμμετοχής των κοινωνικών ομάδων στο κοινοβούλιο ανάλογα με το ποσοστό τους στο εκλογικό σώμα, ώστε να αποτυπώνονται στη βουλή οι ταξικοί συσχετισμοί. Μετά, και μόνον μετά, θα μπορούσε να τεθεί ως ζήτημα η αναλογικότητα του εκλογικού συστήματος ώστε να αποτυπώνονται στο κοινοβούλιο αναλογικά οι εκλογικοί συσχετισμοί των κομμάτων ή η κυβερνησιμότητα που υπηρετεί ο προταθείς εκλογικός νόμος της Ν.Δ.

Αλεξανδρούπολη,14-1-2020

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.